ئەم زاراوە کە بە باوەڕی مارکسیەکان لە بەرانبەر ڕیالیستی سۆشیالیستیدا بەکار براوە، ئاماژەیە بۆ سەرنجی لەڕادەبەدەر بە شکڵ و شێواز یا بڕوایەکی قووڵ بە پاراستنی ڕواڵەتی شتەکان لە بواری ئایینی و ئەدەبی و کۆمەڵایەتی و سیاسیدا. فۆرمالیزم یا ڕووکەش پەرستی، شێوازی ئەو کەسانە دەگرێتەوە کە گرنگی بە ڕواڵەتی ڕووداوەکان و لایەنی تەشریفاتی کارەکان دەدەن و هەوڵ دەدەن تا کێشە و بابەتەکان لە ڕووی ڕواڵەت و نەریتەوە بە شێوازێکی لەبار و گونجاو بخەنە بەرچاو.
لە بواری سیاسییەوە فۆرماڵیست بەو کەسانە دەگوترێ کە بایەخ بە ناوەرۆکی بابەتەکان نادەن و ڕواڵەتپارێزی و تەشریفاتی کارگێڕیی و یاسایی لەسەرووی هەموو شتێکەوە دادەنێن. زاراوەی فۆرمالیزم، هەنووکە پتر لە کاروباری ئایینی و کۆمەڵایەتیدا بەکاردێت و بە تایبەت زاراوەیەکی ئەدەبی لە ئەژماردێت.

بریتییە لە ئایدیۆلۆجیا و ڕێبازەکانی مستەفا کەمال پاشا ناسراو بە ئاتاتورک (1938ــ1881)، یەکەم سەرۆک کۆمار و دامەزرانەری تورکیای نوێ. ڕێبازەکانی کەمالیزم کە بەردی بنچینەی حیزبی خەڵکیی تورکیا پێک دێنێت، بریتین لە: کۆماری خوازی، ناسیۆنالیزم، ڕیفۆرم خوازی، جیاوازی ئایین لە سیاسەت، سپاردنی کاروبار بە جەماوەر و دامەزراندنی دەوڵەتێکی دەسەڵاتدار و بەهێز. گرینگترین هەنگاوەکانی ئاتاتورک بۆ ڕۆژاوایی کردنی تورکیا، لابردنی چارشێوی ژنان، دانانی ناوی بنەماڵە بۆ خێزان، پەسندکردنی ڕۆژژمێری گریگۆری و گۆڕینی خەت بە لاتین بوو. کەمالیزم، پاش 75 ساڵ ئێستاش لەناو ڕێکخراوە کۆنەپارێزەکانی ئەم وەڵاتە وەک هێزەکانی ئەرتەش پشتیوانی زۆری لێدەکرێت. بەڵام ئەم ڕێبازە لەمەڕ سیاسەتی هاوچەرخی جیهانی و ئازادی ئابووری و زیندووبوونەوەی ئیسلامی سیاسی و کێشەی کورد لەم وەڵاتەدا بەرەورووی پرسیار بۆتەوە.