تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 3
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
شێوازی بەرهەمهێنانی ئاسیایی
زاراوەی
شێوازی
بەرهەمهێنانی
ئاسیایی
،
یەکەم
جار
لە
لایەن
جۆن
ستوارت
میل
بیرمەندی ئینگلیزی
بۆ
پێناسەکردنی سیستەمی
ئابووری
وەڵاتانی
ئاسیایی
هاتە
ئاراوە. دواتر
لە
لایەن
بیرمەندانێکی
وەک
کاڕۆڵ مارکس
بە
تێروتەسەلی شرۆڤە
کراوە
.
ئەو
بۆ
ناساندنی وەڵاتانی
چین
و ڕووسیە و هێندستان، کۆمەڵێ تایبەتمەندی
یەکسان
دەبینێت
کە
بە
گشتی
بە
شێوازی
بەرهەمهێنانی
ئاسیایی
ناوبردە
کراوە
.
بە
باوەڕی
مارکس، بارودۆخ و کەشوهەوای هەرێمەکانی وەڵاتانی
ڕۆژهەڵات
،
بە
هۆی
کەمبوونی
ئاو
پێویستی
بە
هێنانە مەیدانی
جەماوەر
و هەرەوەزی مرۆڤییە
بۆ
کەڵک
وەرگرتن
لە
سەرچاوەکانی
ئاو
.
بەم
بۆنەوە دەسەڵاتی
سیاسی
و دەوڵەتەکان
بە
شێوەیەکی
بەرچاو
،
دەست
دەگرن بەسەر سەرچاوەکانی ئاودا و
لەم
ڕێگەوە
زەبر
و زاکونی
خۆیان
بەسەر
خەڵکی
ئەم
وەڵاتانە
خاڵی
دەکەنەوە. بەمجۆرە شێوازێکی
تایبەتی
بەرهەمهێنان
لە
وەڵاتانی
ئاسیایی
دێتە ئاراوە
کە
ڕێگە
خۆش
دەکات
بۆ
ئیستبداد و
ستەمکاری
لەم
وەڵاتانە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
بشێویخوازی
لە
زمانی یۆنانیدا
بە
واتای بێسەروەرییە.
بەڵام
لە
زاراوەی
سیاسی
بە
ڕێبازێک دەگوترێ
کە
حەز
بە
داڕمانی
دەوڵەت
ئەکا و جێگیرکردنی ئەنجومەنی
ئازاد
و هاوکاریی ئارەزومەندانەی
تاک
و گرووپەکانە
لە
جێی
دەوڵەت
.
بن
بونیادی
بشێویخوازی
،
لەسەر
دوژمنی
کردن
لەگەڵ
دەوڵەت
پابەندە و
هەر
چەشنە دەسەڵاتێکی ڕێکخراوەیی
ئایینی
و کۆمەڵایەتیش
بە
ناڕەوا
دەزانێ.
ئەم
ڕێبازە،
یاسا
دەوڵەتییەکان
بە
سەرچاوەی داگیرکاریی و وەیشوومیی
کۆمەڵایەتی
دەزانێ و
بەم
بۆنەوە خوازیاری لەناوچوونی
تەواوی
دەوڵەتەکانە.
کەواتە
ئەکرێ
بڵێین
لایەنگرانی
ئەم
فیکرە
بە
چەشنێک،
لە
شوێن
سڕینەوەی
دەوڵەت
لە
کۆمەڵگەدان.
بشێوەخوازان،
بە
پێچەوانەی ئەوەیکە
تا
ئێستە
دەنگی داوەتەوە، ئاژاوەگێڕ
یان
هەرکی
بەهەرکیخواز
نین
و ناخوازن
کۆمەڵگە
، بێسەرەوبەرە و
پاشاگەردانی
بێت
بەڵکوو
بیر
لە
سیستەمێک دەکەنەوە
کە
بەرەنجامی
هاوکاری
ئارەزوومەندانە بێت
کە
باشترین
شێوازەکەی دامەزرانی
گرووپی
ئۆتۆنۆمییە.
چونکە
زاتی
ئینسان
بە
کۆمەڵەکی دەزانن. «ئێلیزا ڕیکۆلز» (1830- 1905)، ئاناڕشیستی فەرەنسی دەڵێ: «ئامانجی
ئێمە
،
ژیانی
بێدەوڵەت و
بێ
قانوونە» . بشێویخوازەکان پێیان
وایە
گەڕیانی سیستەمی
ئابووری
،
لە
کۆمەڵگەیەکی
ئازاد
و ئارەزومەندانەدا
باشتر
دەگونجێ
چونکە
ئەو
شتەی
کە
ئەمڕۆ
دەوڵەت
بە
زەبر
و
زەنگ
ئەنجامی
ئەدا
، خەڵکانی
ئارەزوومەند
باشتر
بەڕێوەی دەبەن و
پێویست
بە
بەرتەسککردنەوەی هەرێمی تاکەکەس ناکات.
چونکە
مرۆڤ
لە
زاتی
خۆیدا
بە
حەزێکی ئازادانە
ڕێز
بۆ
مافی
تاک
قاییلە.
بشێویخوازەکان
بە
هەر
ڕێبازێکیانەوە (ڕیفۆرمیست، کۆمۆنیست
یان
تاکپەرست) هەمویان
لەسەر
ڕووخاندنی هەرچەشنە دەوڵەتێک هاودەنگن و دیموکراسیش
بە
ئیستبدادی
زۆرینە
دەزانن
کە
بە
دەگمەن
لە
ئیستبدادی سوڵتانی
بێ
قڕەترە. «پرۆدۆن» دەڵێ: «دەوڵەتەکان شەللاقی خواکانن» .
کۆنگرەی نێونەتەوەیی ئانارشیستەکانی
جیهان
،
لە
ساڵانی 1877و 1907 پێکهات
بەڵام
هیچ
کاتێک نەیانتوانی ڕێکخراوەیەکی
هەمیشەیی
دامەزرێنن.
سەندیکالیزم
کە
یەکێک
لە
لقەکانی ئانارشیزمە
لە
هەندێ
لە
وەڵاتانی ئەوروپی و ئەمەریکای لاتین تەشەنەی سەندووە. لقێکی
دیکە
لە
جووڵانەوەی ئانارشیستی
لە
سۆڤیەت
بە
ناوی
نیهیلیزم*چالاکی
بووە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
سابوتاژ / گێڕەشێوێنی
ئەم
زاراوە
لە
وشەی فەرەنسی saboter
بە
واتای
دەنگ
دەرهێنان
لە
جۆرە پێڵاوێکی
دارینە
بە
ناوی
sabots وەرگیراوە
کە
لە
ساڵی 1842
لە
لایەن
کرێکارانی فەرەنسییەوە
بە
کار
براوە. هۆیەکەشی
بۆ
ئەوە
دەگەڕێتەوە
کە
لە
یەکەمین
بزاڤی
کرێکاری
فەرەنسە، کرێکاران
بۆ
دەربڕینی ناڕەزایەتی، پێڵاوە دارینەکانی
خۆیان
لە
پێ
دائەکەند و
بە
پێکدادانییان و دروستکردنی
هەراهەرا
و
دەنگەدەنگ
، بەربەستیان
لە
بەردەم
کرێکارەکانی
دیکە
ساز
ئەکرد.
بە
واتایەکی
دیکە
لە
ساڵانی
دوور
،
هەندێ
لە
کرێکارە ئەورووپییەکان
بە
مەبەستی دەربڕینی ناڕەزایەتی و گێڕەشێوێنی، پێڵاوە دارینەکانی
خۆیان
دەخستە بەینی
چەرخی
کارگەکان و کارەکەیان ڕادەوەستان.
سابوتاژ
لە
زاراوەی سیاسیدا بریتییە
لە
ئەنجامی
کاری
تێکدەرانە
لە
ڕێکخراوە و
دەزگە
دەوڵەتی
و گشتیەکان
بە
مەبەستی ئاستەنگی
نانەوە
و گێڕەشێوێنی.