تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 5
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ستراتیجی
ئەم
زاراوە
لە
بنەڕەتدا زاراوەیەکی سەربازییە و
بە
مانای هەڵسەنگاندنی وەزعی
خۆت
و دوژمنەکەت
یان
دانانی پیلانی
جەنگ
و فەرماندەیی هێزی
سەربازی
لێکدراوەتەوە.
لە
سیاسەتدا
بە
مانای خستنەگەڕی
سەرجەم
تواناییەکان و گۆڕینی باشتری هەلومەرجەکانە
بۆ
گەیشتن
بە
ئامانجێکی
سیاسی
.
کەواتە
دەتوانین خستنەگەڕی
تەواوی
وزەی
ئابووری
و
کۆمەڵایەتی
و سیاسییەکان
بۆ
گەیشتن
بە
ئامانجێکی دوورمەودای نەتەوەیی
وەک
،
بە
پیشەسازیکردنی
وەڵات
یان
گەیاندنی ئاستی بەهرەداری و دەسەڵاتی نەتەوەیی
بە
سنوورێکی دیاریکراو،
بە
ستراتیجی
ناوبردە بکەین.
بەم
پێیە
ستراتیجی
، هاوسەنگە
لەگەڵ
مێتۆدێکی
گشتی
بۆ
گەیشتن
بە
ئامانجێکی
گشتی
.
رەنگە
ستراتیجی
،
هەمیشە
بە
ئامانجە سەرەکییەکەی نەگات
یان
لە
مەیداندا (چ
سەربازی
چ
سیاسی
)
سەرکەوتوو
نەبێت
بەڵام
هەوڵی
ستراتیجی
زانەکان
ئەوەیە
کە
تووشی
کەمترین
شکست
ببن.
بەڵام
بۆ
گەیشتن
بە
هەر
ئامانجێکی
گشتی
دەبێ
لە
چەند
قۆناغ
تێپەڕین
.
بە
چۆنەتی
تێپەڕبوون
لەم
قۆناغانە و هەموارکردنی
ڕێگە
،
تەکتیک
دەگوترێ.
چۆن
لە
جەنگێکدا گرتنەوەی گردێکی دیاریکراو بایەخێکی تەکتیکی
هەیە
،
لە
سیاسەتیشدا
بە
دەسهێنانی دڵی
چینی
مامناوەندی
بۆ
ئەوەی
کە
لە
هەڵبژاردندا
بە
حیزبێکی
چەپی
دەنگ
بدات،
تەکتیک
لە
ئەژمار
دێت
.
دەوڵەتەکان،
لە
پڕۆسەی پێوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا ناچارن
لە
ئاست
سیاسەتی
دەرەکی
، دیدێکی ستراتیژەکی
بە
کار
بێنن.
لەم
بۆچوونەدا
ڕەنگە
سیاسەتێک
سەرکەوتن
بەدەست
بهێنێت
کە
پەسندی
هەموان
نەبێت.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ستراتیجی نەتەوەیی
1ــ پەرەپێدانی
هاوسان
و هاوئاهەنگ
بە
هێزە
سیاسی
و کەلتووری و ئەخلاقی و
ئابووری
و سەربازییەکانی
نەتەوە
و وەگەڕخستنی
ئەم
هێزانە.
2ــ
زانست
و تەکنۆلۆجیای بەکارهێنانی دەسەڵاتی
سیاسی
،
ئابووری
،
کۆمەڵایەتی
، کەلتووری و
سەربازی
وەڵاتێک
لە
کاتی
ئاشتی
و
شەڕ
بۆ
گەیشتن
بە
ئامانجە نەتەوەییەکان.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
پەیمانی ماستریخت
ئەم
پەیمانە
لە
لایەن
سەرۆکی
12
وەڵاتی
ئەندام
لە
کۆمەڵەی
ئابووری
ئەورووپا
کە
بریتی
بوون
لە
: ئەڵمانیا، ئیسپانیا، بریتانیا، ئیتالیا، ئیرلەندا، بەلجیکا، پورتوگال، دانیمارک، فرەنسا، لۆکزامبۆرگ، هۆڵەندا و یۆنان
لە
دیسەمبەری 1991
لە
شاری
ماستریختی هۆڵەندا
مۆر
کرا
.
مەبەست
لەم
پەیمانە
یەکگرتنی
سیاسی
و
ئابووری
ئەورووپا
بوو
.
هەروەها
پیادەکردنی سیستەمێکی دراڤی
یەکگرتوو
، بەڕەسمییەت ناسینی «شارۆمەندیی ئەورووپایی»،
هاوکاری
گەرمی
وەڵاتانی ئەوروپی
لە
بواری سیاسەتی
دەرەکی
،
ئاسایش
،
دادوەری
و
هەموو
کاروبارێکی ناوخۆیی
هاتە
ڕیزی داواکارییەکانی
ئەم
پەیمانەوە.
ساڵی 1993
خەڵکی
دانیمارک
ئەم
پەیمانەیان
پەسند
نەکرد.
پاش
ئەوەی
هەندێ
زێدەماف و بەڵێنیان
بەم
وەڵاتە بەخشی،
ئینجا
خەڵکی
ئەم
وەڵاتە دەنگی «
ئەرێ
»
یان
پێدا
. ساڵی 2001
هەر
هەمان
شت
لە
بارەی
خەڵکی
وەڵاتی
ئیرلەندای باشووری هاتەگۆڕێ. نەیاریی
خەڵکی
فەرەنسە و
پاشان
هۆڵەندا
لە
ساڵی 2005
لەگەڵ
ئەم
پەیمانە
کە
بە
دەستووری
بنچینەیی ئەورووپا ناوبراوە، نیگەرانییەکی گەورەی
لەمەڕ
چەسپاندنی
ئەم
دەستوورە هێناوەتە گۆڕێ و
یەکیەتی
ئەورووپا
تووشی
ئاریشە
دەکات.
پەسند
نەکردنی
دەستووری
یەکیەتی
ئەورووپا
لە
وەڵاتێکی
وەک
فرەنسێ
کە
ڕۆڵێکی
سەرەکی
هەیە
لەم
یەکیەتیەدا
بووە
هۆی
دواخستنی پڕۆسەی ڕاپرسی
ئەم
قانوونە. بەپێی بەرنامەی داڕێژراوی
یەکیەتی
ئەورووپا،
بڕیار
بوو
تا
مانگی
حەوتی 2006 دەستوورەکە
لە
هەر
25 ئەندامی
یەکیەتی
بکەوێتە
بەر
ڕاپرسییەوە و لەسەرەتای ساڵی 2007
لە
تەواوی
ئەورووپا
جێبەجێ
بکرێت
بەڵام
بەم
بۆنەوە دواکەوتووە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
کاسترۆئیزم
کاسترۆئیزم
، ئاوێتەیەکە
لە
ڕێبازی شۆڕشگێڕانەی ئەمریکای لاتین و ئایدیۆلۆجیای
کۆمۆنیزم
کە
لە
ساڵی 1959
لە
لایەن
فیدل
کاسترۆ ڕێبەری کووبا هاتۆتە ئاراوە. کاسترۆ
لەو
ساڵەدا
پاش
سەرکەوتن
بەسەر ڕژێمی
دیکتاتۆری
باتیستا، توانی شۆڕشی کووبا بگەیەنێتە
ئەنجام
. بزاوتی شۆڕشگێڕانەی کووبا
کە
لە
ساڵی 1953
دەستی
پێکرد،
لە
سەرەتاوە
هیچ
ئایدیۆلۆژیا و ڕێبازێکی
ڕوون
و ئاشکرای
نەبوو
.
لە
ساڵی 1961، کاسترۆ
ڕووی
کردە
مارکسیزم
ـــ لینینیزم و بزاڤی چەکداریی
لەگەڵ
کۆمۆنیزمدا
تێکەڵ
کرد
و ئەوەش
بوو
بە
ئایدیۆلۆژیای
ڕەسمی
کووبا
بەڵام
کاسترۆ
هەندێ
لایەنی شۆڕشی کووبای
بە
زیندوویی
ڕاگرت و
بەم
جۆرە ڕواڵەتێکی
تایبەتی
بە
کاسترۆئیزم
بەخشی.
دوابەدوای شۆڕشی کووبا، کاسترۆ پێوەندیەکی
گەرمی
دیپلۆماسی
لەگەڵ
یەکیەتی
سۆڤیەت
کردەوە
و کووبا
لە
باری
ئابوورییەوە
کەوتە
دوای وەڵاتانی کۆمۆنیستییەوە.
لە
ساڵی 1961،
دەوڵەتی
ئایزنهاور (سەرکۆماری ئەمریکا)، گەمارۆی
ئابووری
بەسەر
ئەم
وەڵاتە داسەپاند و
پێوەندی
سیاسی
و
ئابووری
لێ
قەدەغە
کرد
. کاسترۆ
پاش
سەرکەوتنی شۆڕشی کووبا
هەزاران
کەس
لە
نەیارانی
خۆی
خستە
بەندیخانە
و
لە
سێدارەی
دان
.
ئینجا
حکوومەتێکی سۆشیالیستی تاکحیزبی
پاوەجێ
کرد
. کاسترۆ
لە
نێوان
بزاوتە سەربەخۆکانی ئەفریقیا و ئەمریکای لاتین، کەسایەتییەکی
تەنیا
و گۆشەگیرە.
ئەگەرچی
ئەو
هەوڵی
زۆری
دا
تاکوو
بزاوتە کۆمۆنیستیەکەی بکێشێتە
ناو
نەتەوەکانی دیکەی ئەمریکای لاتین
بەڵام
دەوڵەتی
کەنەدی
ئەم
هەوڵانەی
لەبار
برد
.
لە
ساڵی 1963،
چواردە
وەڵاتی
ئەمریکای لاتین
پێوەندی
دیپلۆماسی
خۆیان
لەگەڵ
کووبادا پچڕاند و ڕژێمی کاسترۆ
پتر
گۆشەگیر
بوو
. دوای ڕووخانی
یەکیەتی
سۆڤیەت
لە
ساڵی 1989،
پێوەندی
دیپلۆماسی
ڕژێمی کاسترۆ
لەگەڵ
ئەم
وەڵاتە
کۆتایی
پێهات و ئەمەش
بووە
هۆی
زیانێکی
زۆر
بە
ئابووری
کووبا.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
گانگستر
ئەم
زاراوە
لە
دوو
وشەی Gang
بە
واتای
دەستە
و گرووپ و Ster
بە
واتای ڕێنوێن و بەشداربوون هاتووە.
سەرجەم
، واتای
گرووپی
خراپکار و ئاژاوەگێڕ و
تێکدەر
دەبەخشێ. گانگستریزم
بە
واتای
لایەنگری
کردنە
لەو
شێوازە.