تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 1
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئیمپراتۆری
بە
وەڵاتێک دەگۆترا
کە
ئەم
تایبەتمەندییانەی هەبێت:
(1) بەرفرەوانی
خاک
، زۆربوونی
حەشیمەت
و لەخۆگرتنی
چەند
نەتەوە
یان
ڕەچەڵەک
یان
کەلتووری
جیاواز
.
(2)
دەسەڵات
و هێزی
ئەم
وەڵاتە بەهۆی
هەژمۆنی
* نەتەوەیەک
بە
سەر
ئەوانی دیکەدایە و وێککەوتنیش
ئەگەر
ببێت، بەهۆی دەسەڵاتی چەکدارییەوەیە.
(3) پێکهاتەی
سیاسی
لەم
سیستەمەدا
دەسەڵات
دەبەخشێ
بە
یەک
کەس
(ئیمپراتۆر) و
تەواوی
دەسەڵاتە ناوچەییەکان، دەبنە فەرمانبەری
ئەو
.
(4)
هەبوونی
بنیاتێکی ئەخلاقی
یان
سیاسی
لەژێر چەتری
ئایین
، ئایدیۆلۆجیا
یان
دەستوورێک
بۆ
دابینکردنی
ئاشتی
لەنێوان
خەڵکی
وەڵاتدا.
لە
ڕواڵەتدا ئیمپراتۆرییەتی، هاوشێوەی ڕێکخراوە نێونەتەوەییەکانە،
بەڵام
لەناوەڕۆکدا بەهۆی
نەبوونی
عەداڵەت
و خودموختاری و
خواستی
پێکەوە
ژیانی
ئارەزوومەندانەی نەتەوەکان، شتێکی جیاوازە.
ئیمپراتۆرییەتەکان، سەردەمانێک
لە
مێژوودا سەریان هەڵدا
کە
نەتەوەیەکی
جەنگاوەر
بەنیازی جیهانگیری، بازنەی دەسەڵاتی
خۆی
بەربڵاو
کرد
و
بە
سەر
نەتەوەکانی دیکەدا
سەرکەوتن
.
ئینجا
هاندەرێکی ئایدیۆلۆجیایی (
کە
زیاتر جەهادی
ئایینی
بوو
)
پێوە
لکاوە.
بۆ
وێنە
ئیمپراتۆرییەتەکانی
میسر
و
ئێران
و عوسمانی و
هێند
و
چین
و ژاپۆن و یۆنان و
ڕۆم
و…)
لە
سەدەکانی ناوەڕاستدا ئیمپراتۆرییەکانی
عەرەب
و
تورک
و مەغول، موسوڵمان
بوون
و ئیمپراتۆری
فرانک
و جێرمەنیاش خاچپەرست.
لەم
ڕووەوە،
ئایین
هەوێنی یەکگرتوویی
ئەوان
بووە
.
ئەم
ئیمپراتۆرییانە هەڵگری ئەندێشەی حکوومەتێکی جیهانی
بوون
کە
بە
ئایدیۆلۆجی*
ئایین
، بانگەشەی
ئاشتی
مرۆڤایەتییان دەکرد. ئیمپراتۆری
نوێ
بە
دوو
شێواز
پیادە
دەکرێت:
دەریایی
و زەمینی. ئیمپراتۆرییەکانی پورتوگال و ئیسپانیا و هۆڵەندا و فەرەنسا و بەریتانیا و ئیمپراتورییە
تازە
پێگەیشتووەکانی ئەڵمانیا و ئیتاڵیا و بەلجیکا و
ئەمەریکا
و ژاپۆن
بە
داگیرکاریی و ئیستعماری وەڵاتە بانبەحرییەکانەوە، بەدیهاتن. تایبەتمەندیی
ئەم
ئیمپراتورییانە، ڕەنگامەیی ڕەگەزی و کەلتووری
بوو
.
هەندێ
لەمانە
هەوڵیان داوە
بە
بڵاوکردنەوەی کەلتوور و
یاسا
و
ئابووری
، دەسەڵاتی
ناوەندی
بۆ
سەرانسەری ئیمپراتۆری،
چێ
بکەن
بەو
شێوە
کە
ڕۆمییەکان کردیان. هەندێکی
دیکە
لەم
ئیمپراتۆرییانە
بە
شەرعییەتبەخشین
بە
خودموختاری
سیاسی
و
ئابووری
و کەلتووری، هەوڵیاندا خەڵکان
یەکگرتوو
بکەن.
ئەم
ڕەوتە کاتێک
ئاشکرا
بوو
کە
دەوڵەتی
ناوەندی
ئیمپراتۆرییەتەکان
لاواز
ببوون،
لێرەوە
هەستی
ناسیۆنالیستی
لەنێو
ئیمپراتۆریدا وزەی
گرت
.