وشەدان

بازاڕەكانی سەرمایە (هەروەها بازاڕكانی دارایی). ئەو بازاڕە داراییانەیە كە تێیاندا سەرچاوەكانی (پارە، بۆند، پشك) مامەڵە دەكرێت. ئەمانە و نێوندگرە داراییەكان (financial intermediaries)، ئەو ئامراز و دامەزراوانەن كە بە هۆیانەوە لە ئابووریدا پاشەكەوت دەكرێ و ئەو پاشەكەوتانەش دەدرێنە وەبەرهێن و وەبەرهێنان دەكرێن.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Clearing market

دۆخی هاوسەنگیی بازاڕ (یان پاكانەی بازاڕ). ئەو بازاڕەیە كە تێیدا نرخ ئەوەندە نەرمە كە بە خێرایی خواست و خستنەڕوو هاوسەنگ دەكات. لە بازاڕێكی هاوسەنگدا، هیچ جیرەبەندییەك، سەرچاوەیەكی بێكار و بەگەڕنەخراو، یان خواست و خستنەڕووی زیادە لەئارادا نییە. لە كردەوەدا، ئەمە بۆ زۆر كەلوپەل و بازاڕی دارایی دانراوە، نەك بۆ كرێكار و زۆر بازاڕی شمەك.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Competitive market

بازاڕی ڕكەبەرایەتی. سەیری ڕكەبەرایەتیی تەواو بكەن.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Cost Marginal

تێچوونی سنوورەكی. واتە تێچوونی زیاتری (یان بەرزبوونەوەی سەرجەم تێچوون) بەرهەمهێنانی 1 یەكەی زیاتری شمەكێك (یان كەمبوونەوەی سەرجەم تێچوونە بە هۆی بەرهەمهێنانی 1 یەكەی كەمترەوە).

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Diminishing marginal utility, law of

یاسای كەمبوونەوەی كەڵكی سنوورەكی. ئەگەر شمەكێك زۆر بە كار بهێنرێت، واتە زۆری لێ بە كار بهێنرێت، ئەوا كەڵكی سنوورەكییەكەی كەم دەبێتەوە.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Efficient financial market

بازاڕی كارامەی دارایی. بریتییە لەو بازاڕە داراییەی كە تایبەتمەندییەكانی بازاڕێكی كارامەی هەیە.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Efficient market (also efficient-market theory)

بازاڕی كارامە (یان تیۆریی بازاڕی كارامە). بریتییە لەو بازاڕە یان ئەو تیۆرییە كە تێیدا سەرجەم زانیاریی نوێ بە خێرایی لە لایەن بەشداربوانی بازاڕەوە دەقۆزرێتەوە و بەگەڕ دەخرێ و دەستبەجێ لە نرخی بازاڕدا ڕەنگ دەداتەوە. لە ئابووریدا، تیۆریی بازاڕی كارامە وای داناوە كە سەرجەم زانیارییەكانی بەردەستی ئێستا پێشتر لە نرخی پشك (یان دارەتەكانی تردا) ڕەنگیان داوەتەوە.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Financial markets

بازاڕە داراییەكان. ئەو بازاڕانەیە كە خزمەتگوزاری و بەرهەمەكانیان لە ئامڕازە داراییەكانی بۆ نموونە وەك پشك و بۆند پێك دێت.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Foreign exchange market

بازاڕی دراوگۆڕینەوەی بیانی (یان هەر بازاڕی دراوگۆڕینەوە). ئەو بازاڕەیە كە دراوی جیاوازی وڵاتانی تێدا ئاڵوێر دەكرێت.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Law of diminishing marginal utility

یاسای كەمبوونەوی كەڵكی سنوورەكی. سەیری یاسای كەمبوونەوەی كەڵكی سنوورەكی بكەن.

سەرچاوە: قاموس کردي الحدیث

MARûT

ماروت احد الملائكة يعتقد ان رأسه معلق مع رأس زميله هاروت فى بئر من آبار بابل جزاء له لأن امرأة من الانس اغوته

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Marginal Products (MP)

بەرهەمی سنوورەكی (MP). واتە یەك یەكەی زیاتری بەرهەم لە ئەنجامی 1 یەكەی زیاتری سەرچاوەیەكی دیاریكراودا، لەگەڵ مانەوەی هۆكارەكانی تر وەك خۆیان. هێندێک جاریش پێی دەڵێن بەرهەمی فیزیكیی سنوورەكی (marginal physical product).

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Marginal Revenue Product (MRP) (of an input)

داهات یان دەسكەوتی سنوورەكیی بەرهەمی (MRP) (سەرچاوەیەك). داهاتی سنوورەكییە كە جارانی بەرهەمی سنوورەكی دەكرێت. ئەمەش ئەگەر كۆمپانیا 1 یەكەی زیاتری سەرچاوەیەك بكڕێت و بیخاتە گەڕ و یەكەی زیاتری بەرهەمهێنراو بفرۆشێت، ئەوا داهاتی زیاتری لێ دەكەوێتەوە.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Marginal cost

تێچوونی سنوورەكی. ئاماژەیە بە تێچوون و سنوورەكی.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Marginal principal

پرەنسیپی سنوورەكی (مارجیناڵ، یەكەی كۆتایی، دوایین یەكە). چەمكێكی بنەڕەتییە كە پێی وایە ئەگەر تێچوونی سنوورەكی و قازانجی سنوورەكیی كارەكانی خەڵك یەكسان بن، ئەوا داهات یان قازانجی خەڵك بۆ بەرزترین ئاست زۆر دەبێت.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Marginal product theory of distribution

تیۆریی بەرهەمی سنوورەكی لەمەڕ دابەشكردن. ئەو تیۆرییەی دابەشكردنی داهاتە كە لە لایەن جۆن بی كلاركەوە خراوەتە ڕوو. بەپێی ئەم تیۆرییە هەر سەرچاوەیەكی بەرهەمدار بەپێی بەرهەمە سنوورەكییەكەی (پارەی) بەر دەكەوێت.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Marginal propensity to consume (MPC)

مەیلی سنوورەكیی بەكاربردن (MPC). واتە بەكاربردنی یەك یەكەی زیاتر بە هۆی دۆلارێكی زیاتری داهاتی داشكاوەوە. جیاوازە لە نێونجی مەیلی بەكاربردن كە بریتییە لە ڕێژەی سەرجەم بەكاربردن لە سەرجەم داهاتی داشكاو.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Marginal propensity to import (〖MP〗_m)

مەیلی سنوورەكیی هاوردە (〖MP〗_m). لە ئابووریی تەڤدا بەرزبوونەوەی بەهای هاوردەیە بەپێی دۆلار (پارە) كە لە ئەنجامی بەرزبوونەوەی هەر دۆلارێكی بەهای GDPیەوە سەرچاوەی گرتووە.

سەرچاوە: فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس

Marginal propensity to save (MPS)

مەیلی سنوورەكیی پاشەكەوت (MPS). ئەو بەشە دۆلارە زیادەی داهاتی داشكاوە كە پاشەكەوت دەكرێت. سەرنج بدەن بەپێی پێناسەكە، MRC + MPS = 1.

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان