United Nations charter

دژی کرژ

خاو و بێ خاوی دو زوڵفی خاوم ئەز
چاوە چاوی یەک غەزالە چاوم ئەز

ئەو دوڕڕەی کە بە تەنها لە سکی ماسیدا ئەبێ، لەبەر ئەوە دوڕڕێکی گەورە و گرانبەها ئەبێ. یەکدانە

بە فەرموودەی خودا فەرمووی: بفەرموو! هەستە هەر ئیستە
لەجێی بەدری دوجا و دوڕڕی یەکتا، دوڕڕی یەکدانە

اُژَنگ درهم کشیدن.

برۆترشانن.[ناوچاو تاڵ کردن]

قُطُوب، اِزرِنَمام.

برۆ ترشانن،ناو چاو گرژ کردن

دکترین بوش اول

Bush Doctrine (1989-1993)

ئەم زاراوە کە دواتر لەگەڵ دەستەواژەی «سیستەمی نوێی جیهانی» * بە یەک مانا لێکدراونەوە، بریتییە لە کۆمەڵێک بیرۆکەی مژاویی. کەچی بەم حاڵە، زنجیرە ڕووداوێک کە لەسەرەتای نەوەدەکانەوە سەرانسەری جیهانی گرتۆتەوە، بیرمەندان و زانایانی والێکردووە کە ئەم ڕووداوانە لە قەبارەی «سیستەمی نوێی نێونەتەوەیی» دا شرۆڤە بکەن. ڕووداوەکانی جیهانی کۆمۆنیستی و دواتر گۆڕانی ڕژێمەکانی ئەورووپای خۆرهەڵات، ڕووخانی دیواری بەرلین، کۆتایی هاتنی شەڕی سارد و هێرشی ئەمریکا بۆ پاناما و شەڕی کوەیت، لە جوملەی ئەم ڕووداوانە لە ئەژمار دێن. لە ڕێکەوتی 11ی سیپتەمبەری 1990، جۆرج بۆشی یەکەم، سەرۆککۆماری ئەمریکا دوای هێرشی عێراق بە کوەیت و داگیرکردنی ئەم وەڵاتە (ئاگۆستی 1990)، لە وتارێکیدا لە بەردەم نوێنەرانی کۆنگرێسی ئەمریکا، بەم شێوە سیستەمی نوێی جیهانی پێناسە کرد:
«جیهانێکی تەواو جیاواز لەو جیهانەی کە ناسیومانە. جیهانێک کە دەبێ تێیدا باڵادەستیی و حاکمییەتی قانوون لەبری قانوونی جەنگەڵ، سەروەر بێت. ئەو جیهانەی کە تێیدا وەڵاتەکان، بەرپرسیارییەتی هاوبەش لە بەرانبەر ئازادی و عەداڵەت بە ڕەسمییەت بناسن و دەسەڵاتداران ڕێز دابنێن بۆ مافی بێدەسەڵاتەکان» .

دل بە هم خوردن، دل آشوب کردن.

دڵ هەڵشێویان.[شێوانی دڵ، هێڵنجدان]

غَثیان، جُثوء، تَبعتُر، تَهَوُّع.

بەدەستەڵات،بەدەستودوو.بە.ەوەدان: دانەدەست.بەرکردن:ئامادەکردن،بەدەستوودوو.بێ،هەژار، نەبوو،دەستکورت،پشتی دەستی خۆگەستن؛پەشیمان بوونەوە.خۆیە دوەدان:خۆدانەدەست.دانە.:بەدەستەوەدان.لە.خستن

دەمەی ئاسنگەر، مووشەدەمە.

گاهێ دەبێ بە ڕەوح و دەکەی باوەشێنی دڵ
گاهێ دەبێ بە دەم دەدەمێنی دەمی غوروور

ژاژیدن.

ژاوەژاو کردن.[قسە جوونەوە، باش قسە بۆ نەهاتن.]

خَطَل، مَجمَجَة.

ژاژیدن، ژاژخایی، زبان پیچیدن.

دەم بە یەکا هاتن، ژاوەژاو.[قسە جاوین، قسە باش بۆ نەهاتن.]