نشستن
نگاه کردن

ڕۆنیشتن
تماشا کردن

گیان ستێن (ئیزرائیل)

قیامت

سەڵا، قیامەت

ڕۆژاوا

باختر، روزنشین.

خوەرنشین.[ڕۆژئاوا]

مَغرِب.

باختر

خۆرنشین، خۆراوا

خاورمیانه

The middle east

ئەم زاراوە هەر لەسەرەتاوە مژاوی بووە و تا ئێستە بە ناوچەیەکی جوگرافیایی دیاریکراو کە هەمووان لەسەری کۆک بن پێناسە نەکراوە. پێناسەی جۆراوجۆر لە بارەی ئەم ناوچەوە هەیە کە بە چەند بۆچوونێک ئاماژە دەکەین:
1ــ ڕۆژهەڵاتی ناوین، بریتییە لە: وەڵاتانی ئێران، تورکیا، قوبرس، وەڵاتانی عەرەبی ڕۆژهەڵاتی دەریای ناوەڕاست، فەلەستین، نیمچە دوورگەی عەرەبستان، ناوچەی دیجلە و فوڕات، دەراوی نیل (میسر و سوودان) و لیبی. (ساڵنامەی ڕۆژهەڵاتی ناوین و باکووری ئەفریقا 1987) .
2ــ ناوچەیەک لەنێوان عەرەبستان و هێندستان کە ناوەندەکەی لە ڕوانگەی ستراتجیستەکانەوە، کەنداوی فارس لە ئەژمار دێت. (بیرنارد لووییس، ڕۆژهەڵاتی ناوین و ڕۆژاوا) .
3ــ ڕۆژهەڵاتی ناوین واتایەکی دانراو و دڵخوازانەیە کە مەبەست لە سێ وەڵاتی گەورەی ئێران و میسر و تورکیا و وەڵاتانی عەرەبی ئاسیا و ئیسراییل و قوبرسە. (ژان پییر درینیک، ڕۆژهەڵاتی ناوین لە سەدەی بیستەم) .
بەگشتی بە لەبەرچاوگرتنی ئەم ڕوانگە و پێناسانە، ئەکرێ بڵێین ڕۆژهەڵاتی ناوین ناوچەیەکە کە ئەم وەڵاتانەی خوارەوە لەخۆ دەگرێ:
ئێران، ئەردەن، میرنشینە یەکگرتووەکانی عەرەبی، بەحرەین، تورکیا، سووریا، عێراق، عەرەبستانی سەعوودی، عەممان، فەلەستین، قەتەر، کوەیت، لوبنان، میسر و یەمەن. لە دوای هەڵوەشانەوەی یەکیەتی کۆمارییەکانی سۆڤیەت، بە ڕای هەندێ زانا، وەڵاتانی موسوڵمانی ئاسیای ناوەندی (ئوزبەکستان، تورکمانستان، قرغیزستان و قازاغستان) و ناوچەی قەفقاز ( ئازەربایجان، ئەرمەنستان و گورجستان) دەکەونە بەستێنی «رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ»وە.

ڕۆیشتن

ڕۆیشتن

رفتن

ڕۆیشتن

نگا: ڕسکێن

ڕسکێن