تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بە ین بەین
ناو به ناو، جارو بار:: بەین بەین سەریان لێ بده.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ین
[پس - ]
(ین - yin)
پاشگرەو لە کۆتایی وشەدادێ و ماناکەی دەگۆڕێ وەک: سیمین= زیوین - سیم+ ین= سیمین.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ین
[ا ]
(یەن - yen)
دراوی باوی ژاپۆن.
ین
پاشگرێکەمانای "خاوەن "دەدات])(خەمین)
ین
پیتی"ی"ی قورس لەگەل پیتی "ن"دا نیشانەی چاوگی تێنەپەڕه) ](فرین ,لەوەڕین)
ین
لفظ مفرد ندارد[(هاوواتایەکی سەربەخۆی نیه. )]
ین
...
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ین
پیتێکە بەهەر ناوێکەوە نرا دەیکا بە (ئیسمی مەنسووب)
ین:
نیشانەی چاوگەوەک: دابەزین، پێکەنین، فڕین.
سێ ینە
سومین، بار سوم
مێ ینە
مادینه
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ینابیع
[ا. ع ]
(یەنابئ - yenabî᾿)
سەرچاوان، کانیاوان.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ینبوت
[ا ]
(یەنبووت - yenbût)
جۆرە رووکێکە، خەڕنوک.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ینبوع
[ا. ع ]
(یەنبوء - yenbû᾿)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ینمە
[ا ]
(یەنمە - yenme)
جۆرە گیایەکە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ینگا
[ا ]
(یەنگا - yenga)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ینگی دنیا
[ا. مر ]
(یەنگی دونیا - yengî dunya)
دنیای تازە، ئەمریکا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ینگە
[ا. ص ]
(یینگە - yinge)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ینە
پیتێکە بەهەر ناوێکەوە نووسا دەیکا بە(ئیسمی مەنسووب)
ینە
لە ڕەنگی، وەکوو: پەلکەزێڕینە، سەرئاسنینە
2- برینگ
[[؟]]
«نا.»، «مک.» ئامرازێکه وەکوو مەقەست بەلام گەورەتره، دەمەکانی لەباتی ئەوەی وەک ئی مەقەست لەناوەڕاستا به بزمارێک لێک داکوترابن، لێک جودان و کاتی ئیش پێکردن وەکوو نێره و مێیه دەخرێته سەریەک. ئەم ئامرازه بۆ بڕینەوەی مەڕ و بزن بەکاردێت. *برنگ، «هل» دوێرد، جەو، دووکارد. «سن» هەورینگ. «بک» جەو، جەور، جەهرێ.تێبــ.- من واتێدەگەم ئەم وشەیه له «بڕ» ڕیشەی مەسدەری «بڕین، بڕینەوه» و «ئینگ» پاشبەندی دروست کردنی ناوی ئامرازان «ئیسمی ئالەت» پێک هاتبێ.
بایینجانی
[[بایینجان/١-ب+٣-ئی]]
«ست.»، «مک.» ڕەنگی بەڕەنگی توێکڵی بایینجانی ڕەش، بنەوشی تاریک.
برای دینی
هەموو ئەو کەسانەی پەیڕەوی دینێک بن.:: موسڵمان برای دینی یەکترین.
بریندار بوون
[[مست. لا.]]
1- پەیدا بوونی «برین /1» لە ل سی ئادەمیزاد:: دەستی شامراد به چەقۆ بریندار بوو. 2- وجوودی «برین/1و 2» له شوێنێکی لەش:: چووینه سەری هەموو گیانی بریندار بوو «برینی لێ بوو، برینی پێوه بوو».
برینداری
«حمس.» ئەنجامی بریندار بوون.
برینگی
[[كو، تو]، [ 2- برینگ+چی ]]
«سفا.» تم: برینگەوان.
به برینگ ئەنگوتن
مست. مت.»، «مک.» تم: به برینگ هەڵگەڕان
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
داریند
[ا.مر ]
(داربەند - darbend)
داربەست، که پری میو، قایمه میو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
داغینه
[ص.ن ]
(داغینه - daxine)
ئاسنی سوورەو ەکراو که حەیوان یان مروقی پی داغ بکری، کون وله کەلک که وتگ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دانسینگ
[ا.فر ]
(دانسینگ - dansing)
شوینی رەقسینی به کومه لی ژنان و پیاوان.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دروتینون
[ا ]
(دەروغینون - deruxinun)
جؤره گیایەکه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دفینه
[ا.ع ]
(دەفینه - define)
پەنهان، گەنج، پاره یان شتیکی دیکه که له بن خاکدا وەشیردرابی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دوزینه
[ا ]
(دوزینه - duzine)
چزی زدەردەزیره و میشووله و ئەو¬شتانه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دیرینه روز
[ص. مر ]
(دیرینه روز dirine ruz)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دینامو
[ا. فر ]
(دینه مو - dinemo)
دینه مو، داینه مو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دینامیسم
[ا.فر ]
(دینامیسم - dinamism)
دینامیزم، (الحركیه)، تەفگەری.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دینامیک
[ص. فر ]
(دینامیک dinamik)
زانستی بزاوتی تەن به وزەی کارەبا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دەینگ
[ص ]
(ده بەنگ - debeng)
ده به نگ، که ودەن، گیل، گه لحو، گیژ، بی¬ئاوەز.
سەرچاوە: نالی
مینا
چەرخی گەردوون. پیاڵەی شەراب.

لەم گەردشی مینایە کەوا دەورە، نە جەورە
ساقی کەرمی سایقە، « نالیی » مەکە ئیلحاح
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
پیشینگان
[ا ]
(پیشینگان - pîşîngan)