تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



پەیمانی وێستفاڵیا
پەیمانێک کە لە پاش شەڕی 30 ساڵەی ئایین لە ئەورووپا ( 1648-1618) لەنێوان هەموو وەڵاتانی ئەوروپی جگە لە بەریتانیا و پۆڵەندا واژۆ کرا. گرینگی ئەم پەیمانە لە ئاست پێوەندییە نێونەتەوەییەکان، لەبەر ئەم هۆکارانەی خوارەوەیە:
1ــ ئەم پەیمانە بوو بە دەستپێک و ڕێنموونێک بۆ کۆنفڕانس و پەیمانەکانی دواتر لە پێوەندی نێونەتەوەییدا.
2ـــ بەپێی ئەم پەیمانە، کۆنفدراسیۆنی سویسڕا و هۆڵەندا بە سەربەخۆ ناسرا.
3ـــ نزیکەی 350 یەکینەی سیاسی ئەڵمانیا، بەپێی ئەم پەیماننامە سەربەخۆییان وەرگرت.
4ــ سەربەخۆیی فرەنسێ و پورتوگال بە ڕەسمییەت ناسرا و دەستێوەردانی پاپا لە کاروباری ناوخۆیی و دەرەکی ئەم وەڵاتانە قەدەغە کرا.
5ــ بنەمای سەربەخۆیی وەڵاتەکان (سیاسی و ئایینی) هەروەها یەکسانییان لە گۆڕەپانی نێونەتەوەیی و پێوەندی دەرەکی، بۆ یەکەمین جار بەڕەسمییەت ناسرا و لەسەری ڕێککەوتن.
6ـــ وەڵاتەکان لە هەڵبژاردنی ئایین سەرپشک دەبن و لەسەر ئەوەش ڕێککەوتن کە گرووپە ئایینیەکانی کاتۆلیک و لۆتری و کالۆنیست ئازادی تەواویان هەبێت.
8ــ سیستەمی هاوسەنگی هێزەکان لە ئیمپراتۆری ڕۆما و ئەورووپا بەمەبەستی بەرگریکردن لەسەرهەڵدانی دەوڵەتێکی «سەردەست» لەنێوان یەکە سیاسیەکانی ئەورووپا بەدی هات.
9ــ ئەندامانی پەیمانەکە، بەڵێنیان دا کە لە بەرانبەر هەر چەشنە دەستدرێژی و داگیرکارییەک، بێڕەچاوکردنی ئایین، یارمەتی یەکتر بدەن.
چاڤێ من لریا تەیە(باک)
چاوەڕێت دەکەم
چاڵیا
ژی، تو، سُعَد، شَمَر، بارگین، پارگین ،آبگیر، آبچال، آبدان، آلگاه، مَنجَلاب،آبشال، آوشال، استخر
چاڵیا
چاڵه پا ،جێگه پا. [جێ پێ (هی مرۆڤ یا وڵاخ.)]
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
چیا
سارد (ه)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
چیا
سەرچاوە: نالی
چیا
شاخ.

سەری فەرهادم و دەندووکی قوڵنگ
دەستی مەجنوونم و دامێنی چیا
ڕوح توتیا
فلزی معدنی است
ڕوح توتیا
کانزایەکە نەرم
سەرچاوە: نالی
ڕوو سیا
ڕوو ڕەش.

چاوەکەم! مەنواڕە ڕەنگی ظاهیریی
خۆ دەزانیی (ڕوو سپیی) چەند ڕوو سییان
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ڕۆحتۆتیا
کانێکە جۆرە دەفرێکی لێ دروست دەکرێ، ناسکە زوو دەپەڕێ
ڕیا
پَجیو، روی، زرق، سالوسی.
ڕیا
ڕوو، ڕواڵەت بازی.[مەرایی، ڕووبینی]