کۆتاهی

بڕانەوە٬ قەدیان٬ هەرەدووایی٬ کۆتاهی٬ دووایی هەموو چتێک٬ دووایی ساڵ٬ کۆتایی خەلە و خەرمان.کۆتایی تەمەن.-کردن:هێفشاندن.درێغی کردن لە کارێکیدا

پایان تاریخ

The end of history

تیۆریێکە لە لایەن فرانسیس فۆکۆیاما، جێگری بەشی پلاندانانی سیاسی لە وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا کە لە ساڵی 1989 لە گۆڤاری «بەرژەوەندی نەتەوەیی»، هاتە ئاراوە. ناوبراو تیۆرییەکەی خۆی لە پێشدا لە وتارێکدا و پاشان لە کتێبێک بە ناوی «کۆتایی مێژوو و دوایین مرۆڤ» بڵاو کردەوە. بەڕای ئەو «لیبرال دیموکراسی» دوایین شێوازی حکوومەتە لە کۆمەڵگەی مرۆڤدا. مێژووی مرۆڤایەتیش، کۆمەڵێکی گونجاو و پێڕەودارە کە بەشی زۆری کۆمەڵی مرۆڤ بەرەو لیبرال دیموکراسی هاندەدات. فۆکۆیاما لە بارەی کۆتایی مێژوو دەڵێ:
«کۆتایی مێژوو ئەو کاتەیە کە مرۆڤ دەستی دەگات بە شێوازێک لە کۆمەڵگەی مرۆڤی کە تێیدا قووڵترین و سەرەکی دیکەین پێداویستیەکانی مرۆڤی بەدی بکرێت. مرۆڤی ئەم سەردەمە گەیشتۆتە جێگەیەک کە ناتوانێ جیهانێکی جیاواز لەم دنیایەی ئێستا وێنا بکات، چونکە هیچ هێمایەک نییە لەمەڕ باشتر بوونی دۆخی ئێستا».
«بە درێژایی چەند ساڵی ڕابردوو، هاوکات لەگەڵ سەرکەوتنی لیبرال دیموکراسی بەسەر دژبەرە ئایدیۆلۆجییەکانی خۆی، وەک پاشایەتی و فاشیزم و کۆمۆنیزم، لە سەرانسەری جیهاندا هاوڕایەتییەکی گرینگ دەربارەی ڕەوابوونی لیبرال دیموکراسی لەگوێن تاکە سیستەمی کارامە هاتۆتە ئاراوە. لەم ڕووەوە ڕەنگە ئەم سیستەمە لووتکەی فراژبوونی ئایدیۆلۆجیای مرۆڤ و دوایین شێوازی حکوومەتی مرۆڤ بێت کە دەکرێ بڵێین، کۆتایی مێژوو پێک دێنێت. لە ڕاستیدا ڕووخانی کۆمۆنیزم بەڵگەیەک بوو بۆ سەرکەوتنی بەهاکانی لیبرالی ڕۆژاوایی و کۆتایی ململانێی ئایدیۆلۆجییەکان. من باوەڕم بە کۆتایی هاتنی مێژووە».
دوای ڕوداوەکەی 11ی سێپتەمبەری 2001، فۆکۆیاما بە نووسینی وتارێک جارێکی دیکە لەسەر تیۆری «کۆتایی مێژوو» جەختی کردەوە.

پایان آمدن، انجام رسیدن

دوایی هاتن [تەواوبوون، گەیشتنە ئاکام]

اِنتِهاء، اِختِمام

بڕانەوە٬ دووایی هاتن٬ بڕان٬ لەبنهاتن

دووایی پێهێنان٬ قەداندن

دوایی پێهێنان

باڵندەیەکی جوانە لە کەو پچووکترە و،گەلێ ڕەنگی هەیە

کُوتَر، کَوتَر، کَبتَر، کَفتَر، کَبوتَر، سَباروک، سَپاروک، سَماروک

[کاڤۆک: باڵندایەکی بەناوبانگە]

حَمام، وَرقاء، یَمامَه

کبوتر

کابۆک، کاڤۆک

(فە.):کەبووتەر٬ کەبووتر. (هەورا.): کاواتری٬ (باک.): بەهیڤ٬ کەڤۆک٬ باڵندەیێکە کێوی و کەوی هەیه٬ بەڵان کێوییەکانیان پتر شین و سپین و بەقەد بارۆکەیەکی چکۆڵەدەبن

ئەم زاراوە لە کاتی شەڕی ڤیەتنام، لە ئەمریکا ڕەواجی پەیا کرد. مەبەست لە هەڵۆکان ئەو سیاسەتمەدار و هێزە سەربازیانە بوون کە خوازیاری بەردەوامی جەنگ بوون و شەڕیان بە تاکە ڕێگەی سەرکەوتنی ئەمریکا بەسەر ڤیەتنامدا دەزانی. کۆترەکانیش بەو سیاسەتمەدارانە دەگوترێ کە بیر و بۆچوونیان دژ بە هەڵۆکان بووە و دەیانگوت هێرش و دەستدرێژی سوپای ئەمریکا لە ڤیەتنامدا کارێکی ناڕەوایە. ئەم زاراوە ئێستا لەمەڕ سیاسەتمەدارانی وەڵاتانی دیکەش بەکار دەبرێت.

شاهین ها و کبوترها