زَغن، پَژَن، گید، جول، پَند، جوزا، خاد، خاد، خَردَه، لَوده، غلیواژ، غلیواج، گلیواژ، گلیواج، کلیواژ، کلیواج، کورکور، کورکوره، جنگلانی، جنگلاهی، گوشت رُبا، جوجه رُبا

کۆلارە [باڵندەیەکی ڕاوچیە]

حِداد، شوحَه

(باد.):کۆلاره٬ داڵ٬ (زا.):کۆلارەمار

کونێکە لە پاڵ دۆڵیانی ئاشیدا ئاشەوان هاتوچۆی پێدا دەکا بۆ ژێردۆزەقە

حیلەحیل٬ دەنگی ئەسپییە لە کاتی سمکۆڵێدا و یا لە کاتێکیدا ٬ کە خاوەندەکەی سوواری بێ٬ کۆلارە٬ داڵ

کنایه از بسیار اندک

برێتی لە کەموسکە، زۆر کەم

پێشینەی ئەم زاراوە دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی 14 زایینی کە لە ڕیشەی discurrere یۆنانی بە واتای بزووتن بە دەوروبەردا وەرگیراوە. مانای گشتی گوتار بریتییە لە گفتوگۆ و ئاخاوتن وەک لقێکی زانستی. بەڵام لە زاراوەدا بریتییە لە پێوەندی نێوان زمان و واقیعە کۆمەڵایەتیەکان یا پێوەندی پەیڤ و کارلێکە فیکری و کۆمەڵایەتیەکان کە ئەویش کۆی چالاکییەکانی مرۆڤ لە بواری سیاسی و کۆمەڵایەتی و زانستی و هونەری لەخۆ دەگرێت. گوتار، دیاردە یان پرۆسەیەکی کۆمەڵایەتییە کە خاوەنی بنیچە و زەمینەیەکی کۆمەڵەکییە. دەربڕینی بیروبۆچوون و پەیڤ و ڕستە و گوزارە و ماناکانیان، پێوەندی بەوە هەیە کە ئەم دەربڕینە، چۆن و لە لایەن چ کەسێک و لە چ ساتەوەختێکدا و بەدژ یان بە قازانجی چ کەسێک دەبێت.
ئەم زاراوە لە لایەن ئانتۆنی گرامشی (1937ـــ 1891)، بە تەرزێکی لاوەکی و میشل فۆکۆ (1984-1926)، بە شێوازێکی ئاشکرا بەکار براوە. هەڵبەت فۆکۆ یەکەم کەس نییە کە بەستێنی گوتار ڕاکێش دەکاتە هەناوی کۆمەڵگەوە بەڵکوو ئەو هەنگاو دەنێتە جێپێی کەسانێکی وەک مارتین هەیدگێر و ئیمیل بنونیست.
بە بۆچوونی فۆکۆ، گوتار بریتییە لە جیاوازی نێوان ئەو شتەی کە دەکرێ لە سەردەمێکی دیاریکراو (بەپێی ڕێسا و لۆژیک) بە هەقیقەت بگوترێ و ئەو شتەی کە لە واقیعدا دەگوترێ. فۆکۆ گوتارەکان بەپێی ڕێژەی پێوەندییان بە دەسەڵاتەوە پێناسە دەکات. لەم ڕوانگەوە گوتار، دەربڕینی ئایدیالیستی وەهم و گومانەکان نییە بەڵکوو لە بەستێنێکی ماتریالیستیدا بەشێک لە پێکهاتەی دەسەڵات لە ئەژمار دێت. گرینگی گوتار لە دەرخستنی گەمەی دەسەڵاتدایە لە پێگە دیاریکراوەکانیدا. کەواتە بۆ دەرک پێکردن بە مێژووی گوتارەکان دەبێ خودی گوتارەکان موتاڵا بکرێت تاکوو بەم بۆنەوە پەردە لەسەریان هەڵماڵدرێت. فۆکۆ پێیوایە کە گوتار پێکهاتێکە لە چەند هێمایەک بەڵام کاریگەرییەکەی لەم هێمایانە زیاترە. ئەم تایبەتمەندییە ناهێڵێت گوتار دابەزێنێتە ئاستێکی ساکاری زمان و پەیڤ و ئاخاوتن. گوتار ڕۆشنکەرەوەی تایبەتمەندیی مێژوویی ئەو شتانەیە کە گوتراوە و ئەو شتانەش کە هێشتا نەگوتراوە. گوتار کۆمەڵێک گوزارەیە کە لە قۆناغێکی مێژوویی تایبەتدا بەرجەستە دەبێت و لە سەر زۆربەی بەستێنە سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابووری و فیکرییەکان لەنگەر دەگرێت. بە باوەڕی فۆکۆ گوتار، کۆمەڵێک کردەوەیە کە بە شێوەیەکی سیستماتیک بابەتگەلێک دەوروژێنێ کە خۆبەخۆ باس و لێوەکۆڵین بەرهەم دێنێت. بە تێپەڕبوونی زەمەن، گوتارەکانیش تووشی گۆڕان دەبن. وەک چۆن شێوازی بیرکردنەوە و باسکردن لە بابەت چەمک گەلێکی وەک ئازادی و ئاسایش و مۆدێرنیتە تووشی گۆڕان هاتوون.

گفتمان

Discourse

خێڵێکی کوردە لە نزیک شاری وانێیە. حسێن بەگی تاکۆری لە ئستراناندا ناودارە

(زا.)جرجی کووێر

ڕێگایەکە بەبن چیا و ژێر زەوی کونکراودا تێپەڕی ٬تۆنێل.

(خۆ.)تەڕیشە٬ (ڕەوا.)تەربیش٬ بنی دارو گۆڵ و بڕکان دانەوە و هەڵکۆڵین تا پترفراژی بێ و پشووبدەن و ﺌاویش باش بخۆنەوە.

کارمامز.

شەوکوێر

شبکور

شەوکوور

شەوکووێر. ـ ی: شەوکووێری.

شبکور
خفاش

کەسێ کە بە شەو نابینێ
چەکچەکی

بدحساب

قەرزکوێر

موش کور

مشکە کوێرە، جرجە مشک

(بار.): تەپ و مژی کێوو دەشتانە

خسیس

کوێر نان، ڕژد

(کە.): سپڵە

زمین کن