تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



کوژین
کوژێن
کوژنده٬ بکوژ
کوژە
قەستەسەر: ئەم دەرمانە کوژەی سنە
دەڵەک
کوژە
کەویز٬ کەویج ئەو بۆڕیە دارەیە لەسەر دۆڵیانەوە دانەوێڵەی پێدا دێتە خووارێبۆ ناو گەرووی بەرداش
کوژەڵ
پاک کردنەوەی جۆگەی گچکەی ناو باخ و بێستان
کوژەیا
کمربند، شال، هرچه که به پشت می بندند
گورگ کوژە
گیاهی است سمی
گورگ کوژە
گیایەکی ژەهراوییە دڕندە دەکوژێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاخکوژنە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاخکوژە
ئاوورکوژێن
ئاگرڤەکوژتن(باک)
ئاگرکوژێنەوە
ئەستێرەی کاروانکوژە
بڕوانە: کاروانکوژە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەسپێکوژە
بریتییە لە پەنجەگەورەی دەست
بکوژوببڕ
بکوژوبووڕ، کوژندەو بڕندە
خوا بیکوژێ!
خدا مرگش بدهد!، خدا از میانش ببرد!، خدا از میان ببردش!، خدا از میان برداردش!
خوا بیکوژێ!
خوا له ناوی بوا!، خوا مەرگی بدا! [نزای خراپه له کەسێک.]
خوا بیکوژێ!
قاتَلَهُ الله، کاتَلةُ الله!، کاتَعَهُ الله!، اَفناه الله!.
خوێن داکوژان
یەککەوتن بەمەبەستی کۆتایی هێنان بە شەڕ و دوژمنایەتی لەنێوان دوو یان چەن دەوڵەتێک. لەم یەککەوتنەدا بەگشتی کەشوهەوا و ماوەی دەسهەڵگرتن لە شەڕ لەنێوان لایەنەکانی شەڕ دیاری دەکرێت. سازشکردن و کۆک بوون لەسەر خوێنداکوژان ڕەنگە بە شێوەیەکی گشتی و هەمەلایەنە بێت: وەک خوێن داکوژانی فەڕەنسە و ئەڵمانیا، یان کاتی بێت: کە زیاتر بەمەبەستی کۆکردنەوەی کوژراوەکان لە مەیدانی شەڕدا بە ئەنجام دەگات. ئەم جۆرە کردارە بە «هەڵپەساردنی شەڕ»یش ناوبردە کراوە.
لە ڕوانگەی مافی نێونەتەوەییەوە، ئەگەرچی خوێن داکوژابێتەوە و دەست لە شەڕ هەڵگیرابێ بەڵام حاڵەتی شەڕ، هەر بەردەوامە و ماف و ئەرکی لایەنەکانی شەڕ هەر لە ئارادایە. ڕێسێ گشتییەکانی خوێنداکوژان لە کۆنفرانسی ئاشتی لاهای لە ساڵی 1907 دیاری کرا و بەو پێیە لە خوێن داکوژانەوەی بێ سنووردا کاتێک شەڕ و ئاژاوە سەرهەڵدەداتەوە کە بە تەرزێکی جددی و هەمەلایەن ئەم ڕێساگەلە وەلا بنرێت. ئەو کردەوانەی کە ئەبێتە هۆی پێشێلکردنی بڕیارنامەی خوێنداکوژان بریتییە لە: پێشڕەوی ئاشکرا، داگیرکردنی هەر ناوچەیەکی بەدەر لە هێڵی دیاریکراو، و جێبەجێکردنی سپایەک کە لە بارودۆخێکی لاوازدا بووبێت.
خوێن داکوژاندن
آتش بس
خوێن داکوژاندن
خەتکوژێن
خەتکوژێنەوە
دانەکوژتن
(باک.):بەکوژتندان