تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کول
کەسەر: دڵم کولە واتە خەمبارم
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کول
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کول
گل:چاوم کول دەکات واتە گل دەکات
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کول
گیایەکە وەک خەرتەلە بەڵام ئەم لووسە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کول
ئەندامێکی نەخۆش (ز)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کول
تیغێکە کە شت نەبڕێ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کول
[ا ]
(كوول – kûl)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کول
[ا ]
(كوول – kûl)
گۆل ، حەوز ، گۆلاو، شوێنێ که ئاوێکی کەمی تیا ووستابێ، کۆل.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کول
[ا ]
(كەڤەل – kevel)
کەوڵ، پۆسين ، فەروه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کول
[ص ]
(كوول – kûl)
کول، ئەسپی خاو، خێل و قیچ، کوندەپەپوو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کول
[ا ]
(كەڤەل - kevel)
بۆری گەورەی چیمەنتۆ که دەخرێته ئاوەڕۆی کەناڵی ئاو تا کەناڵەکه نه-نیشێت.
کول
کُند، کُل، خسته
کول
کۆڵ، مانیاگ [تێخێک کە نابڕێت، هەروەها: کفت و شەکەت)]
کول
کَلّ، کال، نابی، کَلیل، کَهیم، کَهام
کول (هەورا.٬ باد)
برین٬ زام٬ بەئێش٬ ژاندار٬ بریندار٬ کۆڵ٬ نەبڕ٬ کووھ٬ سوواو٬ کەرخ٬ تیغی کۆڵ.ـــ بوون: ساختە و بلۆف لێدان٬ئێش٬ ژان٬ چاوم کولە: چاوم دێشی. (فە.) کوولەکە٬ کدوو٬ (باک.) کولک٬ قوونێر٬ قنچکە٬ (باک.) ئازار.ـــ اپیڕۆزێ: بەفرەشینە٬ (هەورا.) کورت٬ گوڵمیخ٬ خەفەتبار٬ دڵم کولە: دڵم خەفەتبارە٬ گیایەکەوەک خەرتەڵە بەڵام ئەم لووسە.
کولێرە چەورە
جوورە کوللێرەیێکە٬ کە ڕۆن لەڕوویەکی درابێ٬ کوولەکە ددرویش.
کولەجە (هەورا.)
کەوا٬ کورتە٬ (خۆ.) کورتەکێکی بێ قۆڵە و درێژە ٬ کولەنجە٬ کوڵۆجە٬ کەوای کورتی ژنانە ٬ مرۆی کورتەباڵا.
کولەکەوا
تەنوور کولووچه پەزی
تەنوور کولووچه پەزی
کووره ،کۆماج. [فڕن]
تەنوور کولووچه پەزی
فرن ،کور ،مِحَمّ.
جیسم کولل
تَنبُد.
جیسم کولل
بنەتەن، بارسا. [لەشی بنەڕەتی.]
جیسم کولل
جِسم الکُلَ، اَلجِسمُ الکُلی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خروس کولی
[ا.مر ]
(خوروس کولی - xurûsk kuwlî)
جۆرە باڵندەیەکی کێوییە لە کەڵەشێر دەچێت.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
شێرە کوللە
جۆرە کوللەیەکی گەورەیە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
شێرە کولە
فلبوون / کولبوون
الأنهاک
فلبوون / کولبوون
Exhaustion
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
قارچکە کولانە
سەرچاوە: نالی
لاله کولاه
کڵاو سوور وەک گوڵی لاله.

نەرگس نیگەهـ و ساق سەمەن، کورتە بەنەفشەن
موو سونبول و، ڕوومه ت گوڵ و، هەم لاله کولاهن
له بنی کولەکەی دا
«کن.» هەرچی هەبوو ئاشکرای کرد. تێبــ.- به گشتی جیاوازی نێوان ئەو دوو مانایه، بەشوێنی دەکارهێنانی وشەکە دەردەکە وێ که مەبەست دیوی دەرەوەیه یا ژوورەوه.:: چۆڕێ ئاو بکه بنی ئەم جامە وه «دیوی ژوورەوە»، بنی جامەکە لەسەر زەوی دامەنێ «دیوی دەرە وە.». 3- مەودای نێوان زەوی و هەرشتێکی تری وەکوو میچی خانوو، بەرزایی کەم بێ یا زۆرخۆمان هاویشته بن پردەکه تا فڕۆکەکان ڕەت بوون. با لەبن ئەم ساباته دانیشین تۆزێ ماندوومان بحەسێتە وه. 4- دوایی هەرشتێکی به پێوە لەسەر زەوی وەستابێ.::بن دیوار، لەبن ئەو داره دانیشین تا شێرکۆش دەمانگاتێ. 5-پەرد ەیەکی تەنکه لەناو شە رمی کچاندا.* «مک.» کچێنی. «جن.» دوخترۆنی، «بک.» کاچانی «سن.» کەنیشکی. 6- ئاخری هەندێ شت.:: بچێته بنی دنیاش دەستم هەر دەیگاتێ. 7- ڕەگی هێندێ گیا و سەوزه که زۆر یا کەم گەوره د ەبێ و هێندێکیان و کوو: «توور، گێزەر، شێلم و...» بە کەڵکی خواردن دێن. 8- ژێر.:: لەبن لێفەکەوه چاوی زیت دەچوو پارەکانم لەبن دۆشەگەکه داناوه بۆم بێنه. تێبــ.- ئەم مانایه دەگەڵ ئی «3» تۆزێ لێک جیاوازن، لێره ئەو شتەی دەکەوێته «بن» شتێکەوه دەنووسێن بە ڵام لەمانای سێیەمدا لێک دوور دەبن.
مەتریالیزمی کولتووری
ڕێبازێکی ڕەخنەگرانەیە کە لە کۆتایی حەفتاکان و هەشتاکان لە بریتانیا هاتە ئاراوە بەڵام دەرخستنی لایەنەکانی، لەگوێن چەمکێکی تیۆریی کارێکی دژوارە. ئەم زاراوە لە بەستێنی مەتریالیزمدا شرۆڤە دەکرێت چونکە پێی وایە دامودەزگە و دەسکرد و کردەوە کولتوورییەکان، لە چەند ڕەهەندێکەوە لە لایەن پرۆسە مادییەکان دیاری دەکرێن و کولتوور بە کردارێکی مادی لەقەڵەم دەدات.
مەتریالیزمی کولتووری، یەکە مجار لە لایەن ڕایمۆند ویلیامز (1988 ـــ 1921) ڕۆشنبیر و ڕەخنەگری کولتووریی بەریتانی، وەک میتۆدێکی تایبەتی خۆی و زاراوەیەکی ڕەخنەگرانە ئاڕاستە کرا. مەتریالیزمی کولتووری باوەڕی وایە کە هەر تیۆرییەکی کولتووری (نەک بە تەنیا تیۆری کولتووری مارکسی)، کە قایل بە جیاوازی نێوان «هونەر» و «کۆمەڵگە» یان «ئەدەب» و «پێشینەی کۆمەڵایەتی» بێت، باوەڕی بە تەوەربوونی کولتوور نییە لە کۆمەڵگەدا (واتە شێوازی بەرهەمهێنان، شکڵ و دامودەزگە و چۆنیەتی بەکارهێنانی). لەم ڕوانگەوە نابێ هیچکات، بۆ فۆڕمە کولتوورییەکان وەک دەقێکی ناوازە بڕوانین بەڵکوو دەبێ لە قەبارەی پێوەندی و پرۆسە مێژوویی و مادییەکاندا سەیریان بکرێت.
مەتریالیزمی کولتووری
ماتریالیسم فرهنگی
مەتریالیزمی کولتووری
Cultural Materialism