گربه

جواب سرفه است، مانند یرحمک الله در جواب عطسه

گُته، گُنده، برجسته

کتک[پشیلە]

[ (وشەیەکە لە وڵامی قۆزەدا دەوترێت، وەکوو یرحمک اللە لە وڵامی پژمین دا)]

قوتە، قنجە [زەقی لەدوور دیار]

هِرّ، قِطّ، بِسّ، هَرس، سِنَورف سُنّار، هِرَّه، قِطَّه، بَسَّه، هَرسَه

نائی، شاخِص، بارِز، مُتَعَیِّن

تکەهای نخ
گربه

کتتە
پشیلە

وەڵامێکی سارده٬ خته٬ ختته٬ پشیلەی پێدەردەکرێ. (هەورا.): پشیلەی پێدەردەکرێ.

چشم کم سو، کورمانند، کورانه

کتوکوێر

خرسنگ، سنگ بزرگ

قەڵپە [گاشەبەرد، گابەرد]

دُملوک

(دوکتورین - dukturin)

ڕیباز، باوەر، بوچوون، بیر، تیوری.

«نا.»، «کئێر.» مانگی دەیەمی ساڵی فەرەنگی، سی و یەک ڕۆژە٭تەشرینی یەکەم.

(نا.) ئەو (زەڕڕە) زۆر زۆر بچووکانەی کە بە چاو نابیندرین، کارەبای سارد (سالب)یان تێدایە و ئەستێرە چۆن بە دەوری (خۆر)دا دەسووڕێنەوە، ئەوانیش بە خێرایی ٤٨ هەزار کیلۆمەتر لە سانیەیەکدا بە دەوری ناوکەی (ئاتۆم)دا دەسووڕێنەوە (تم: معین. فەرهەنگ، ج١-٣٤١) ژمارەی ئەلەکترۆن لە هەر جیسمێکدا فەرق دەکا و هەر ئەلەکترۆنەی لە مەدارێکدا دەسووڕێتەوە.

(نا.)، (کئێر.) هێزێکە کە لە ئەنجامی لێک خشانی دوو جیسمدا پەیدا دەبێ و شتی سووک (وردە کاغەز،کا، سووتوو،...) ڕادەکیشێ، وەکوو چۆن تەسبیحی کارەبا لە پارچەی خۆی بخشێندرێ، یا شانەی باغە پاش ئەوەی سەری پێ داهێنرا، شتی سووکەڵە هەڵدەگرن. ئەمە سادەترین چەشنێتی. ئێستا بەهۆی کاری دوولانە (تەفاعول)ی کیمیایی کە لە (پیل)دا پێکدێ و هەروەها بەهۆی کاری مەکینە (داینەمۆ)، بۆ پێویستەکانی جۆربەجۆری ژیانی ئیمڕۆی ئادەمیزاد، سازدەکرێ و کەڵکی لێ وەردەگیرێ *(کئێر.) بەرق. برووسکە. (کعر.) کارەبا.

(نا.)، (کئێر.) ١- لەباتی ئەلەکتریسیتە بەکاردێت. ٢- دەزگای تەل و گڵۆپ کە لەباتی چرا ناوماڵ و خانووی پێ ڕووناک دەکرێتەوە. ٣- چرای دەستی کە بە (پیل) کار دەکا. ((ڕەهنومای گومبووی هەردەی هەوایی)) ((ئەلەکتریکی تەلی بینایی)) (پیرەمێرد-٣٦٦) *ئەلەکتریک. عەلەکتریک. تێبــ.- ئەم وشەیە زیاتر لە گفتوگۆی زانستی و ناو خوێندەواران دەبیسرێ، خەڵک بەگشتی شێوە کوردییەکانی بەکاردێنن.

ئەم زاراوە بە دوو مانا لێکدراوەتەوە، یەکەم بە مانایەکی ئەڵمانی کە زیاتر لە بەستێنی ئەدەبی و ڕۆشنبیریدا گونجاوە. دووهەم بە واتایەکی بەربڵاو کە بە مانای تێهەڵچوونێکی گەرموگوڕە لە کردەوە و چالاکیی سیاسی. ئەم واتایە دەلالەت دەکات لەسەر ڕۆڵی گرینگی چالاکوانان وەکوو کاکڵی ئازای حیزبە سیاسییەکان. هەروەها لە جووڵانەوە شۆڕشگێڕییەکان بە تایبەت لە سیاسەتی حیزبی بونیادگەرادا گرنگییەکی زۆری پێ دەدرێ. لە شێوازە توندڕەوەکەیدا بۆ پاساودانی تێهەڵچوونی ڕاستەوخۆ یان بۆ لە دۆخدانی زەبر و زەنگ بو گەیشتن بە ئامانجی سیاسی بە کار هاتووە. لە سیاسەتی باڵی چەپدا جاری وا هەیە کە خەباتکار بە مانای چالاک بە کار دەبرێت بەڵام مەبەست، ڕادەی بونیادگەرێتی ئەوکەسەیە لە سیاسەتدا. ئەم خاڵە بە تایبەت لە بارەی حیزبە کۆمۆنیستییەکان پێش گەیشتن بە دەسەڵات، زۆر بەرچاوە.

فعالیت سیاسی- کوشندگی

Activism

(ئیستالاکتیت - istalaktît)

ستالاکتیت.

(ئیستیکتاب - istiktab)

نووسین.

(ئیلکتروئیمان - iliktrüiman)

موگناتیسی کاەرەبایی.

(ئیلکتروتراپی - iliktru tirapî)

مالیجەی نەخۆش بە کارەبا.

(ئیلکتروفۆر - iliktrufur)

ئامێرێکە بۆ کەڵەکەکردنی کارەبا.

(ئیلکترولیت - iliktrulit)

هەر تەنێک بەهۆی هێزی کارەباوە بەش بەش ببێ، یان جیابکرێتەوە.

(ئیلکترولیز - iliktrulîz)

جیاکردنەوەی تەنێک بە هۆی تەزووی کارەباوە، وەکو جیاکردنەوەی ئوکسیژین و هایدرۆژین لە ئاو.

(ئیلکترومیتر - iliktrumitr)

کارەبا پێو، ئامێرێکە بۆ دیاریکردنی تەزووی کارەبا.

(ئیلکتروموتۆر - iliktrumutur)

ئامێری گۆڕینی تازووی کارەبا بۆ تەزووی میکانیکی.

(ئیلکترون - iliktrun)

ئەلکترۆن.

(ئیلکتریزە - iliktrîze)

بەشەوق هاتوو، هەر شتێ قوەتی کارەبایی تێدابێ.

(ئیلکتریسیتە - iliktrîsîte)

کارەبا، تەزووی کارەبا.