زیرساخت

Infrastructure

لە جیهانبینی مارکسیدا و بەپێی تیۆری «مەتریالیزمی مێژوویی» ، لە ناو هەموو پێوەندییە کۆمەڵایەتییەکانی کۆمەڵگە، پێوەندییە مادی و بەرهەمهێنەرەکان بە پێوەندی سەرەکی و چارەنووسساز دادەنرێن. ژێرخانی هەر کۆمەڵگەیەک بریتییە لە کۆی ئەو پێوەندییە بەرهەمهێنەرانەی کە پەیکەری ئابووری کۆمەڵگە پێک دێنن (واتە سیستەمی ئابووری، هێزە بەرهەمهێنەکان، پێوەندی چینایەتی و شێوازەکانی خاوەنداریەتی).
لە بەرانبەر ژێرخاندا سەرخان دێتە ئاراوە کە ئەویش بریتییە لە سەرجەم دەزگە کۆمەڵایەتی ــ سیاسی و کەلتوورییەکانی کۆمەڵگە. ئەم سەرخانە لە دوو ڕواڵەت پێک دێت: یەکەم، شێوازە یاسایی و ڕێکخراوە کۆمەڵایەتییەکان، واتە دەوڵەت و دەزگەی دادپەروەری و سیاسی. دووهەم، ئایدیۆلۆجی واتە کۆی بڕوا و ئەندێشە ئەخلاقی و سیاسی و ئایینی و فەلسەفییەکان کە دەبێتە پاڵپشتی سیستەمی خاوەنداریەتی و شێوازی دابەشکردنی بەرهەمەکان. بە بڕوای مارکس، لە نێوان ژێرخان و سەرخان، پێوەندییەکی یەک لایەنە لە ئارادا هەیە و هەر چەشنە گۆڕانێک بە سەر ژێرخاندا بێت، دەبێتە هۆی گۆڕانکاری لە سەرخانیشدا.

زیرخان، زیرزمینی، سرداب، سردابه.

ژێرخەوینی. [ژێرزەمین]

قَبو، سَرَب، سَرداب.

زیربنا، اطاق زیر زمین

ئۆدەی بنەوە لە خانوو

(دەر.)بن زەمین، ژێری خێن،ژێرزەوین،سەرداو،سارداو.نهۆمی هەرە خووارەوەیە لە خانوو

زیرخاک کردن، بەخاک سپردن، در خاک پنهان کردن.

[ناشتن، ئەسپەردەکردن]

دَفن، رَمس.

(ئەردە.): بەخاک ئەسپاردن، خستنەژێر خاک

بریتییە لە زەبوونکردنی یەکێک لە کارێکدا

بریتییە لە قەرزارکردنی یەکێک

زیر گذاشتن
کنایه از ورشکست کردن

دانەبنەوە
برێتی لە زیان لێدان و نابووت کردن

وەژێرخستن،قەرزدارکردنی یەکێک یا زەبوونکردنی کەسێکی یان زیان پێگەیاندنی

خوانکە

خووانگە