بزگزیده، برشمرده

شتی ژمێراو

شتی هەڵبژاردە

هەڵژماردوو

Unit fraction پارژمارێکە «سەربەش»ەکەی (ژمارەی بان کاریتەی دابەشین) هەمیشە 1 ـە و «ژێربەش»کەی (ژمارەی ژێر کاریتەی دابەشین) هەمیشە تامژماری ئایەتییە (ژمارەیەکی تەواو لە یەکەوە بەرەو ژوور)، بۆ نموونە: 1/1, 1/2, 1/3…. کەواتە «پارژماری یەکە» دەکاتەوە «بانوژێری» تامژماری خۆی. ئەنجامی جاراندنی دوو پارژماری یەکە هەمیشە هەر پارژماری یەکەیە:
(1/x) * (1/y) = (1/xy)

Geometric Progression, Geometric Sequence - لە ڕستەژماری ئەندازەکیدا، هەر ئەندامێکی پاش یەکەم ئەندام بە جاراندنی ئەندامی پێش خۆی و ژمارەیەکی نەگۆڕی نا-سفر، پێی دەگوترێ لێکدەری هاوکۆ Common Ratio، دێتە بەرهەم.

Fibonacci sequence ڕستەژمارێکە ژمارەی داهاتوو تێیدا یەکسانە بە کۆی دوو ژمارەی پێش خۆی: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34….

Arithmetic Progression, Arithmetic Sequence - ڕستەژمارێکە تێیدا «مەودا» Difference ی نێوان دوو ژمارەی هاوسێ، نەگۆڕە: ڕستەژماری ژمێرکاری 5, 7, 9, 11, 13… مەودای نێوان ژمارەکان دووە، ئەمەیە نەخشی ئەم ڕستەژمارە. بڕوانە «ڕستەژماری ئەندازەکی».

شُمردن

ژماردن، بژاردن

«نا.» کاری دیاری کردنیی چەندێتی هەر شتێک بە گوتنی: یەک، دوو، سێ.... و....، ئەنجامی ژماردن.: گۆنیەکانی بە ئەژمار تەسلیم کەن، لەشکرێکی هێند زۆرە دە ئەژمار نایە. ٭ژمار، ژمارە/۱، ئەژمارە، هەژمار، حیساب، حیساو، حیسێب.

هەژمار، ژمار، ژمێر، ژمێریار، هەڵژمار. بێ_: بێ دەر، لە ئەژمار بەدەر، بێبژاردن،(باک) بێدەر

بی حدّ

لە ژمارە بەدەر

Prime number (ژمارەی بەرایی) ژمارەیەکی سروشتییە گەورەتر لە یەک و تەنها دوو «ژێربەش»ی هەیە، یەک (ی ئایەتی و نایەتی) و خۆی (ی ئایەتی و نایەتی). بەرەژماری ژێر سەد ئەمانەن: 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37, 41, 43, 47, 53, 59, 61, 67, 71, 73, 79, 83, 89, 97. ژمارەی دوو، تاکە «بەرەژمار»ە جووتژمار بێت، چونکە هەموو جووتژمارێکی دیکە دابەش دەکرێت بەسەر دوودا. ژمارەی پێنج تاکە «بەرەژمار»ە بە پێنج کۆتا بێت، چونکە هەموو ژمارەیەکی دیکەی بە پێنج کۆتا بێت دابەش دەکرێت بەسەر پێنجدا.

ژمارەی تەواو Integer، واتە ژمارەی بێکەرتی: سفر، ئایژمار (ژمارەی ئایەتی، پۆزەتیڤ) و نایژمار (ژمارەی نایەتی، نێگەتیڤ):
…, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3,…
تامژمار کرمانجییە و تەمام دەگەڕێتەوە بۆ تەواو.

ژمارەیەکە بە ڕەنووسی تاک تەواو دەبێت: 1, 2, 5, 7, 9. بڕوانە جووتژمار.

ژمارەیەکە بە ڕەنووسی جووت تەواو دەبێت: 0, 2, 4, 6, 8,. سفر جووتژمارە چونکە دەکاتەوە دوو جاران سفر. بڕوانە تاکژمار.

دڵۆپەژمێر

(هەورا.): کاتژمێر، کەژمێر

آمار
آمارگیر

مرۆیان ئاژەڵ ژماردن
کەسێ کە گیانداران دەژمێرێ

سەرژمێر

Natural number – پێناسەیەکی هەیە دەڵێت ژمارەی سروشتی دەکاتەوە «تامژمار»ی سفر و «ئایژمار» (ژمارەی ئایەتی، پۆزەیڤ): {0, 1, 2, 3, 4, 5…}. پێناسەیەکی دیکەیان دەڵێت دەکاتەوە تامژماری تەنها ئایژمار، واتە: تامژمار لە یەکەوە بەرەو ژوور، ئەمیش دەکاتەوە: ژمارەی یەک و هەر ژمارەیەکی دیکەی یەکی بچێتە سەر: {1, 2, 3, 4, 5…}

Figurate number واتە ژمارەیەک بە نیگاری ئەندازەکی ڕانوێنرێت، هەم «ژمارەی فرەلا» Polygonal numbers دەگرێتەوە و هەم «ژمارەی فرەڕەهەند» Polyhedral numbers. دەتوانیت سێگۆشە بە خاڵ یان چیلکە (داش) دروست بکەیت. سێگۆشە، چوارگۆشە، شەشپاڵوو... چەمکن و سەرچاوەیان نیگاری ئەندازەکییە.

شمار

ژمارە

ژمار، ئەژمار