هەڵبژارتوو

انتخابات

election

پرۆسەیەک کە بەوپێیە خەڵکانێک، کەسێک یان چەند کەس ناوزەد دەکەن بۆ بەئەنجام گەیاندنی کارێکی دیاریکراو. لە زاراوەی سیاسیدا بە مانای هەڵبژاردنی نوێنەرانی پەرلەمانە بۆ ناو ئەنجومەنی نوێنەران.
لەو وەڵاتانەی کە خاوەن دەستوری بنچینەیین و لە بەینی سێ هێزەکەدا جیاوازی هەیە (تفکیک قوا) هێزی یاسادانەر، بەدەنگی ئازاد و نهێنی و ڕاستەوخۆی خەڵک هەڵدەبژێردرێ. لەم جۆرە هەڵبژاردنانەدا لەبەر ئەوەی هەموو ئەو کەسانەی کە مافی دەنگدانیان هەیە، دەرفەتییان هەبێت لانیکەم ڕۆژێک بۆ ئەم کارە تەرخان دەکرێت. دەنگدەرانیش (ئەو کەسانەی کە بەپێی یاسا خاوەنی مەرجەکانی تەمەن و عەقڵ و مەدەنی بوون و سیاسی بوونن) وەرەقەی دەنگدان بەدەستەوە، لە ژێر چاودێری دەستەی چاودێران دەنگەکانی خۆیان دەخەنە ناو سندووقی لاک و مۆرکراوەوە. ئینجا لە مەراسیمێکدا سندووقەکان دەکرێنەوە و بە ئاگەداری پاڵێوراوان یا نوێنەرەکانیان دەنگەکان دەخوێندرێنەوە.
لە سیستەمە فرە حیزبییەکاندا دەنگدەران دەنگی خۆیان دەدەنە پاڵێوراوی حیزبی. لەم ڕووەوە لە پێش هەڵبژاردنەکە گرووپێک لەناو حیزبەکەدا لیستی ناوزەدەکانی خۆی دیاری دەکات. لە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکادا چونکە ناتەباییەکی ئایدیۆلۆژیک لەنێوان دوو حیزبە گەورەکە لەمەڕ هەڵبژاردن نییە، زیاتر لە سەر پاڵێوراوەکان لەنگەر دەگرن. بۆیە پێش هەڵبژاردنی گشتی بۆ دیاریکردنی سەرۆک کۆمار و جێگری یەکەمی، هەڵبژاردنێکی ناوخۆیی لەناو دوو حیزبەکە بەڕێوە دەچێت کە بایەخێکی زۆری پێ دەدرێ.
بەو هەڵبژاردنانەی کە تێیدا دەنگدەرەکان بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ نوێنەرانی خۆیان هەڵدەبژێرن یەک پلەیی و ئەوەش کە دەنگدەران کەسانێک هەڵدەبژێرن کە ئەوان نوێنەرە ڕاستەقینەکان هەڵبژێرن، پێی دەڵێن هەڵبژاردنی دوو پلەیی.

برگزیدن، انتخاب کردن

پەسندکردنی شتێک لەناو چەند شتێکدا و هەڵگرتنی

هەڵبژارتن

«مست. مت.» 1- جودا کردنەوەی هەندێ شت لەناو کۆمەڵێ هاوجسنی خۆی. «عا.» انتقا.:: خۆت کیلۆیەک ترێی چاکم بۆ هەڵبژێره. 2- «تت.» دیاری کردنی نوێنەری کۆمەڵێ خەڵک بۆ کۆڕ و ئەنجومەنان:: هەڵبژاردنی نوێنەر بۆ پەرلەمان مافی میللەته، «عا.» انتخاب.

اختیار الوسائل

Selection of means

1- شتێ که لەناو کۆمەلێ هاوجسنی خۆی جیا کرابێتەوه. 2- کەسێکی که بۆ کار و مەبەستێ ئینتخاب کرابێ. «بەڵام ئەی هەڵبژاردەی خۆم + ئەم ڕێگایەم گرتووه و ئەگرم»، «دلێر، ئاگر، ل- 72» .

برگزیده

شتی یەکەیەکەی پەسندکراو

هەڵبژارتوو

گُزیدن، بَرگُزیدن، بِەگُزیدن، بَرچیدن، پَسَندیدن.

بژانن، بژنین، چنین، هەڵچنین، گوڵچن. [هەڵبژاردن]

اِنتِخاب، اِختیار، اِنقاء، اِجتِباء، اِصطِفاء، اِیثار، اَثر، اِقتِیاب.

برگزیدن، انتخاب کردن

هەڵبژاردن

هەڵبژارتن