تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



تێڕژان
ڕژانە ناو شووێنێکی، تێکەڵبوون. داگیرکردن
تێڕژاندن
تێکچڕژان
تێکەڵاوبوون، کەوتنە نێو یەکتری
تێکچڕژاندن
تێکەڵاوکردن
تێکچڕژاو
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
تەژاندن
تەژاندن(باد)
کوشین، گوشین. دەستیم تەژاند: دەستیم کوشی
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
جادونژاد
[ص.مر ]
(جادونه ژاد - cadû nejad)
که سێک که ره چە ڵه کی بچێته وه سه ر جادوگه ر.
جۆلانەی منداڵان بۆ ڕاژاندن و نوواندنی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
خاک بەتوورەکە بێژان
بریتییە لە وێرانکردنی شتێک یا شوێنێک
خووێنڕژاندن
مرۆکوژتن، خووێنڕژتن
خووێنڕژانن
مرۆکوژتن
خووێنکووژاندنەوە
مەبەس لە ئاشتی خستنە ناو دەستەیەکی مرۆ کوژ وخووێنەخووا
خوێن بژاردن
خوێن باییدان
خوێن داکوژان
یەککەوتن بەمەبەستی کۆتایی هێنان بە شەڕ و دوژمنایەتی لەنێوان دوو یان چەن دەوڵەتێک. لەم یەککەوتنەدا بەگشتی کەشوهەوا و ماوەی دەسهەڵگرتن لە شەڕ لەنێوان لایەنەکانی شەڕ دیاری دەکرێت. سازشکردن و کۆک بوون لەسەر خوێنداکوژان ڕەنگە بە شێوەیەکی گشتی و هەمەلایەنە بێت: وەک خوێن داکوژانی فەڕەنسە و ئەڵمانیا، یان کاتی بێت: کە زیاتر بەمەبەستی کۆکردنەوەی کوژراوەکان لە مەیدانی شەڕدا بە ئەنجام دەگات. ئەم جۆرە کردارە بە «هەڵپەساردنی شەڕ»یش ناوبردە کراوە.
لە ڕوانگەی مافی نێونەتەوەییەوە، ئەگەرچی خوێن داکوژابێتەوە و دەست لە شەڕ هەڵگیرابێ بەڵام حاڵەتی شەڕ، هەر بەردەوامە و ماف و ئەرکی لایەنەکانی شەڕ هەر لە ئارادایە. ڕێسێ گشتییەکانی خوێنداکوژان لە کۆنفرانسی ئاشتی لاهای لە ساڵی 1907 دیاری کرا و بەو پێیە لە خوێن داکوژانەوەی بێ سنووردا کاتێک شەڕ و ئاژاوە سەرهەڵدەداتەوە کە بە تەرزێکی جددی و هەمەلایەن ئەم ڕێساگەلە وەلا بنرێت. ئەو کردەوانەی کە ئەبێتە هۆی پێشێلکردنی بڕیارنامەی خوێنداکوژان بریتییە لە: پێشڕەوی ئاشکرا، داگیرکردنی هەر ناوچەیەکی بەدەر لە هێڵی دیاریکراو، و جێبەجێکردنی سپایەک کە لە بارودۆخێکی لاوازدا بووبێت.