سیخونک زدن

نەقیزە تێ ڕۆکردن

بڕوانە: تێچڕان

ڕژانە ناو شووێنێکی، تێکەڵبوون. داگیرکردن

تێکەڵاوبوون، کەوتنە نێو یەکتری

بریتییە لە وێرانکردنی شتێک یا شوێنێک

Armistice

ترک مخاصمه + ترک جنگ

یەککەوتن بەمەبەستی کۆتایی هێنان بە شەڕ و دوژمنایەتی لەنێوان دوو یان چەن دەوڵەتێک. لەم یەککەوتنەدا بەگشتی کەشوهەوا و ماوەی دەسهەڵگرتن لە شەڕ لەنێوان لایەنەکانی شەڕ دیاری دەکرێت. سازشکردن و کۆک بوون لەسەر خوێنداکوژان ڕەنگە بە شێوەیەکی گشتی و هەمەلایەنە بێت: وەک خوێن داکوژانی فەڕەنسە و ئەڵمانیا، یان کاتی بێت: کە زیاتر بەمەبەستی کۆکردنەوەی کوژراوەکان لە مەیدانی شەڕدا بە ئەنجام دەگات. ئەم جۆرە کردارە بە «هەڵپەساردنی شەڕ»یش ناوبردە کراوە.
لە ڕوانگەی مافی نێونەتەوەییەوە، ئەگەرچی خوێن داکوژابێتەوە و دەست لە شەڕ هەڵگیرابێ بەڵام حاڵەتی شەڕ، هەر بەردەوامە و ماف و ئەرکی لایەنەکانی شەڕ هەر لە ئارادایە. ڕێسێ گشتییەکانی خوێنداکوژان لە کۆنفرانسی ئاشتی لاهای لە ساڵی 1907 دیاری کرا و بەو پێیە لە خوێن داکوژانەوەی بێ سنووردا کاتێک شەڕ و ئاژاوە سەرهەڵدەداتەوە کە بە تەرزێکی جددی و هەمەلایەن ئەم ڕێساگەلە وەلا بنرێت. ئەو کردەوانەی کە ئەبێتە هۆی پێشێلکردنی بڕیارنامەی خوێنداکوژان بریتییە لە: پێشڕەوی ئاشکرا، داگیرکردنی هەر ناوچەیەکی بەدەر لە هێڵی دیاریکراو، و جێبەجێکردنی سپایەک کە لە بارودۆخێکی لاوازدا بووبێت.

کنایه از جنگ و خونریزی

برێتی لە شەڕ کە پیاوی تیا بکوژرێ

شکم درد. (شکم دردی است که از خوردن خاک تولید می¬شود.)

خۆڵەژان (سک¬ئێشه یەکه به هۆی خۆڵ خواردنەوه پەیدا دەبێت.)

حَقلَة.

ژانێکە لە خواردنی خۆڵەوە تووشی منداڵ دەبێ

عارضەای که از خاک خوردن پدید می آید

نەخۆشین بەهۆی گڵ خواردنەوە

کون کون بوونی شت بەهۆی گوللە یا مۆرانەوە

بێژانەوەی دانەوێڵە و ئارد بەبێژنگ و ەێڵەک

بیختن