ڕینگەی زۆر

کەسێکە زۆر ڕینگە ڕینگ بکا

ئاسکۆلەیەکی گچکەیە لە زەنگیانە دروست دەکرێ چاوەشان لە سەردەمی بەزم و ئاهەنگێدا بە دەستیانەوە هەڵی دەپەڕێنن و منداڵیش یاری پێ دەکەن

شتێکە لە وێنەی ئاسکێکی پچکۆلە لە پەڕۆ دروست و ڕەنگاوڕەنگ دەکرێ ، منداڵ یاری پێ دەکات

«نا.» تمـ: ئاورنگ.

«مستـ. لا.» تمـ: ئاورنگ دان.

کۆلکەزێڕینە

رنگین کمان

«نتـ.» کەوانەیێکی ڕەنگاوڕەنگە «سوور، نارنجی، زەرد، سەوز، عابی، خمی، بنەوش» و کاتێ تیشکی ڕۆژ لە دڵۆپەی باران دەدا و دەشکێتەوە، لە ئاسمان پەیدا دەبێ «تمـ: گمـ. فەرهەنگی مەهاباد- ۴۰» ٭ «کیـ.» پرچی ئایشە و فاتمان، پەلکە زێڕینە، کۆلکە زێڕینە، «بکـ.» کەسکە سۆر. هەسارە زێڕینە، «جنو.» زەڕینە و سیمینە، دێت و کوڕ.

کۆڵەکە زێڕینە، (قوس قزح).

حوققەی فەلەکول ئەطلەس و ئەستوونەیی زێڕین
بێ بییکە بە تارای سەر و ترکەی خەز و واڵا

پەلکەزێڕینە

نگا: ئەستڕین

ئەستڕین، سڕین

«مستـ. متـ.» ۱- خاوێن کردنەوەی جێگەیەک یا شتێ کە شتێکی پێداڕژابێ، بە بێ شوشتن. هەموو یەخەت ماستە یاڵڵا بیستڕەوە. ۲- کووژاندنەوە «خەت، نووسراو» ە لە ناو بردن «بیرەوەری، ناو،... و....» یەکێتان ئەوەی لە تەختە ڕەشەکە نووسراوە بستڕنەوە، ناوی لە ناو ناوان ئەستڕاوەتەوە ٭سڕینەوە، پاک کردنەوە، خاوێن کردنەوە.

کووژاندنەوە، سڕاندنەوە، تێکدان، سڕینەوە

کۆلکەزێڕینە، پەلکەزێڕینە

زُلف پیراستن

ئەگریجە قەیچی کردن بۆ جوانی: لە کوڵمت هەرچێ خاریج بێ سەری ئەگریجە قەیچی کە/بڵێن با سەر بڕینی خاریجی بۆ ڕەونەقی دین بوو «سالم»

(مست. لا.) جوداکردنەوەی هێندێک لە پرچی ئافرەت و کورت کردنەوەی و بەردانەوەی بە لاجانگدا (کردنی بە ئەگریجە).

مست. مت.» پێک گۆڕینەوەی دوو بووکان که ژن بە ژنەیان پێکرابێ. تێبــ.ینی: ژن بە ژنه له کورستاندا ڕەسمه، لە ناو عەشیرەتاندا باوه لە حاڵەتێکی ئاوادا هەر لایەی کچی خۆیان دەگەڵ بووکنی خۆی ڕەوانە دەکا و لە نیوەی ڕێگا تووشی یەکتر دەبن و بووکی هەر لایەک دەدرێته دەست بووکنی لایەکەی تر و هەرکەسە بووکی خۆی دەبا و بەرەو ماڵ دەگەڕێتەوه، هێندێ جار له سەر ئەوەی کێەلا دەبێ بووکی خۆی لە پێشدا تەسلیم بکا دمە قاڵی پەیدا بووه وکار کەوتۆ ته شەڕە تفەنگ و «شایی» بۆته «شین.

دوکارد

مقەستی خوری هەڵپاچین