دنەدان و هەڵخڕاندنی جەماوەر بە مەبەستی بەشداریکردن لە چالاکییەکی کۆمەڵایەتی یان سیاسی لە ڕێگەی ئامرازەکانی پڕۆپاگەندە و ڕاگەیاندن وەک، ڕۆژنامە، گۆڤار، کتێب، ڕادیۆ و تەلەفزیۆن. بەم کردارە، جەماوەر لە ڕێگەی هەست و سۆزەوە هەڵئەزرنگێت. لە سەردەمی شۆڕشی فەرەنسەدا بە کەسێکیان دەگوت «هاندەر» کە بێ بەرپرسارییەتی خەڵکیان هەڵئەخڕاند و ئاژاوەیان دەناوە. بەڵام دوای شۆڕش، دەوڵەتە کۆنەپارێزەکان ئەم ناتۆرەیان بۆ بزاوتە چەپییەکان بەکار دەبرد. ئەم زاراوە لە لایەن زۆربەی بزاوتە ڕاست و چەپییەکان بە زاردا هاتووە بەڵام زۆرینەی ڕێبەرانی ئەم بزاڤانە، هاندان و هەڵخڕاندنی جەماوەر بەدژی دەوڵەتێکی ستەمکار، بە شتێکی ڕەوا دەزانن.

خردوخاک کردن
نعره زدن، غرنبیدن

زۆر بەتوندی هاوارکردن

ورد کردن وەک ئارد
نارەتەلێدان

با تیغ از پایین به بالا بریدن
بدنبال دویدن به قصد گرفتن
بلند کردن

بە تیخ لەخوارەوە بۆ سەرەوە قرتاندن
وەشوێن کەوتنە بەغار بۆ گرتن
بڵند کردن

پرواز داد''

هەڵ فڕاندن

کشیک عوض کرد

نۆبەی کرد لە کێشک گریدا

وارونه کردن
پاس عوض کردن

ئاوەژوو کردن
گۆڕێنی کێشکچی بە یەکیتر، نۆبەپێکردن

وارونه شده

ئاوەژووکراو

هەڵفراندن.

نیو٬ نۆبەت گرتن.

گۆڕین.

آرد کردن
نعرەزدن بز
شیهه کشیدن اسب

هارین
دەنگ بڵند کردنی بزن
حیلەی ئەسپ، حیلاندن

نگا: هەڵبگاردن