ئەم زاراوە بە دوو مانا لێکدراوەتەوە، یەکەم بە مانایەکی ئەڵمانی کە زیاتر لە بەستێنی ئەدەبی و ڕۆشنبیریدا گونجاوە. دووهەم بە واتایەکی بەربڵاو کە بە مانای تێهەڵچوونێکی گەرموگوڕە لە کردەوە و چالاکیی سیاسی. ئەم واتایە دەلالەت دەکات لەسەر ڕۆڵی گرینگی چالاکوانان وەکوو کاکڵی ئازای حیزبە سیاسییەکان. هەروەها لە جووڵانەوە شۆڕشگێڕییەکان بە تایبەت لە سیاسەتی حیزبی بونیادگەرادا گرنگییەکی زۆری پێ دەدرێ. لە شێوازە توندڕەوەکەیدا بۆ پاساودانی تێهەڵچوونی ڕاستەوخۆ یان بۆ لە دۆخدانی زەبر و زەنگ بو گەیشتن بە ئامانجی سیاسی بە کار هاتووە. لە سیاسەتی باڵی چەپدا جاری وا هەیە کە خەباتکار بە مانای چالاک بە کار دەبرێت بەڵام مەبەست، ڕادەی بونیادگەرێتی ئەوکەسەیە لە سیاسەتدا. ئەم خاڵە بە تایبەت لە بارەی حیزبە کۆمۆنیستییەکان پێش گەیشتن بە دەسەڵات، زۆر بەرچاوە.

فعالیت سیاسی- کوشندگی

Activism

خُل وضعی، سبک مغزی

کەم ئاوەزی، بێ مێشکی، گەللایی

هار، هەرزە

چەپوکانی ئەسپ، هاروهاجی

چموش

چەموش، تووش، ڕەوەک، سرک، سڵ

سەرشۆرک

چاه آب

بیر، چاڵاو

سەرشۆرکە. (باک) کەنارو لێواری دەریایە

گیانداری ئازای بەدەست و برد

(چالاک - çalak)

چالاک، چاپوک، زرنگ.

چالاک

چوست، مەزبوت، بەکار، لەش سوک

نێوی پیاوانە. چەلەنگ، شاتر، توندو تۆڵ، بزەرب، گورج و گۆڵ، بەدەست و برد، چاپک، سڤک، کرژ، چاڵاخ، قۆچاخ

دەستوبردی و ئازایی

زەرپ، توندو تۆڵی، چوستی، تەتەری، دەستوبردی