تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بۆن پێوە کردن
استشمام
تلاش گشن در جذب ماده به جفتگیری
بۆن پێوە کردن
بۆنی خۆش بە لووت هەڵمژین
تاوکردنی مێچکە لەلایەن نێرەوە لە ناو جانەوەراندا
بێ پێش و دووایی
بێ پێلەکەرە
قومقومۆکەی گچکە. بیبیلەگەڕە
بێ پێوان
برآورد غله
بێ پێوان
بەراوردی دەغڵ لە گۆترە
بێ پێژن(باک)
ئارام، هێدی._ی: ئارامی، هێدێتی
بەتر پێرێ
[[به‌تر+پێرێ]]
نت. بنت.» تم: بەسەرپێرێ. تێبــ.ینی: من وای بۆ دەچم که «بەسر» له «بەتر = بەرتر» بە مانای پێش تر کەوتبێتەوه و ئێستاکێ بە تەواوی برەوی سەندووه و له مەڵبەندەکانی لەهجەی ناوەندی زمانی کوردی ئەوانەی «بەتر» به کاردێنن زۆر نین، بەڵام لە لەهجەی باکووریدا وەکوو خۆی ما وه.:: بەترپێر، بەتر پێرار «تم: کف. - ل 88/89و ژابا، ل- 87» و له مەڵبەندی گەرمیانی کوردستانی عێڕاق «بەستر پێرێ، بەستر پێرار» یش دەوێژرێت.
بەرگ پێداگرتن
«مست.، مت.» داپۆشینی لێفه و هەرچی وەکوو لێفه بێ، بە «بەرگ/3» * «سیم.» بەرگ پیاگرتن.
بەزەیی پێداهاتنەوه
«مست. لا.» هەست به هاوردەردی کردن،ناڕەحەت بوون بە ئێش و ئازار و گرفتاری کەسێک. کافر بەزەیی پێدا دێتەوە. * زگ پێ سووتان.
بەزەیی پێداهاتنەوە
بەسر پێرێ
بەقا پێکردن
[[عا.، کو.]]
«مست.مت.» تم: باو ەر پێکردن.
بەلە پێچ
پووزپێچ، پووزەوانە، لاسکە گۆرەوی، پاپێچ، پێ پێچ
بەلەک پێچ
دۆڵاغ، ساق پێچ
بەلەک پێچ
[[2-به‌له‌ك+پێچ «پێچان» ]]
«نت،» «مک» شتێکه وەکوو کەژوو، پان تر و تەنکتر بۆ گورج و گۆڵی لە بەلەکی دەهاڵێنن. تێبــ.ینی: لە قولاپەی پێ ڕا دەست به ڵێهاڵاندنی دەکا و لای خوارەوەی هەر قەدێکی بەرەو ژوورتر تۆزێک دەکەوێته لای سەر ەو ەی قەدی بەرەژێرتر له خۆی، تا د ەگاته نیزیکی ئەژنۆ دەبڕێتەوه لاسکێکی درێژووکەی پێوه.... یه پێی قایم دەکەن لەباتی ئەوەی بە تایبەتی بچین لە تیزماڵکه قوماشیشی بەکاردێنن.