لە وەڵامی جەژنە پیرۆزەی خەڵکیدا بەکار دەبرێواتە جەژنەی هەردووک لامان پیرۆزبێت

هۆنینەوە

جێبەجێبوونی شتێک

هەڵسووڕان، ڕێککەوتن، ئاشتی، وێک کەوتنەوە، ئاشت بوونەوە، جێ بەجێ بوونی کارو بارێک

زاراوەی فۆرماسیۆن لە وشەیform بە واتای شێواز و داڕشتن وەرگیراوە. فۆرماسیۆن بە واتای پێکهاتن و ڕۆنان هاتووە و لە بواری سیاسیدا بۆ پێکهاتە و شێوازبەندی ڕەوشی کۆمەڵایەتی و ئابووری ژیانی مرۆیی بەکار دێت. مەبەست، سیستەمی ئابووری و کۆمەڵایەتی کۆمەڵگەکانە کە لە مێژوویەکی دیاریکراودا بیچم دەبەستێ و دێتە دی. (بڕوانە پێکهاتەی کۆمەڵایەتی ـــ ئابووری).

فورماسیون + صورت بندی

Formation

ڕێککەوتوو، دروستبوو، ئاشت

پێکهاتەی کۆمەڵایەتی ــ ئابووری بریتییە لە سیستەمی ئابووری دیاریکراوی مێژوویی و سەرخان*ی تایبەت بەو پێکهاتە. لە زاراوەی مارکسییەکاندا لە مێژووی مرۆڤ پێنج پێکهاتەی کۆمەڵایەتی ــ ئابووری بەرچاو دەکەوێ کە بریتین لە: کۆمۆنی سەرەتایی، کۆیلەداری، فیۆدالیزم، سەرمایەداری و کۆمۆنیزم. هەرکام لەم پێکهاتانە، لە بواری چۆنییەتی سەرهەڵدان و فراژووتنیان خاوەنی یاسای تایبەت بە خۆیانن. لە هەمان کاتدا یاسایەکی گشتیش لە ئارادایە کە لە هەموو پێکهاتە کۆمەڵایەتی ـــ ئابوورییەکاندا دەور دەبینێت.
هەریەک لەم قۆناخانە پێکهاتەیەکی ئابووری و کۆمەڵایەتی تایبەت بە خویان هەبووە. لە ڕاستیدا گۆڕینی پێکهاتەیەک بۆ پێکهاتەیەکی دیکە بەهۆی ئەو ناکۆکییانەوە بوو کە لە کۆمەڵگەی پێشوودا سەریانهەڵداوە و بوونەتە هۆی ئامادەبوونی پێکهاتەیەکی دیکە. بۆ نموونە سەردەمی کۆیلەداری بەهۆی ئەو ململانێ و ناکۆکییانەوە بوو کە لەناو ئەو پێکهاتەدا هەبوون. ئەمەش بووە هۆی لێکهەڵوەشانەوەی ئەو پێکهاتە و فیۆدالیزم، وەک پێکهاتەیەکی نوێ جێی گرتەوە. بەم پێیە لە هەر سەردەمێکدا پێوەندی نوێی بەرهەمهێنان و شێوازێکی نوێی ئابووری و کۆمەڵایەتی سەقامگیر دەبێ و فۆڕمێکی تازە لە کۆمەڵگەدا دروست دەبێ .

ئابووری صورت بندی اجتماعی ـ اقتصادی

Socio-Economic Formation

جێبەجێکردنی شتێک

پێکهێنان، جێبەجێکردنی کارو بارێک

پێکهانین

پێک هانین

سەر لەنوێ پێکهێنان، ئاشتکردنەوە

درجه سربازی
سم بر زمین کوبیدن اسب

دەرجەی سەربازی
سمکۆڵ

پاکوتاه

قاچ قوڵە