پرسیارکردن لە یەکێک یا لە شتێک بەوردی

(هەڤاپەرەست - hevaperest)

هەوەسباز، کەسێک بێ دڵی خۆی نەکات و لە دووی هەواو هەوەس بێ.

هەلخواز.

پُرسه، چَغَر.

باسپرسی، خەوەرپرسی. [پرسینی خەبەر یا پرسینی حاڵی کەسێک]

اِستِخبار، تَفَقُّد، عِیادَة.

هەواڵ پرسین

سۆراخکردن.

پرسیاری پاش بەرسڤ، ئەو پرسیارەی کە دوابەدوای بەرسڤی بەرانبەر لە پرسیارێکی زووتر کراوە، دێتە ئاراوە.

همه پرسی- رفراندوم

Refrandum

پرسینی ڕاوبۆچوونی ڕاستەوخۆ لە ئەندامانی ڕێکخراوە یان کۆمەڵگەیەک بۆ ڕەتکردنەوە یان قبووڵکردنی سیاسەتێک لەسەر پێشنیاری نوێنەران یا ڕێبەران. ئامانجی ڕاپرسی ئەوەیە کە قانوونێک بە زیانی زۆرینەی خەڵک دەرنەچێ. لە سیستەمی نوێنەرایەتی و پەرلەمانی نوێدا تەنیا بۆ دەستووری بنچینەیی یان بۆ گۆڕینی ڕژێمی سیاسی، ڕاپرسی دێتە ئاراوە بەڵام لە هەندێ وەڵاتی بچووکدا بۆ هەموو شتێک ڕاپرسی دەکەن.
ڕاپرسی بە چەن شێوە بەڕێوە دەچێ:
1ــ ڕاپرسی بۆ دەستووری بنچینەیی: وەرگرتنی ڕای شارۆمەندان لە بابەت پەسندکردنی دەستوور یان پیاچوونە پێیدا .ئەم ڕاپرسییە بە ڕیفراندۆمی زۆرەملیش ناوبردە کراوە. بۆ وێنە ڕاپرسی لە فەرەنسە بۆ سەربەخۆیی ئەلجەزایر (1961) .
2ــ ڕاپرسی بۆ ئەنجومەنی یاسادانان: کاتێک ئەنجومەن بیهەوێت قانونێک پەسند بکات، ئەبێ زۆرینەی خەڵک لە دۆخی بدەن ئینجا شتەکە دەبڕێتەوە. ئەم جۆرە ڕاپرسییە بە ڕیفراندۆمی ئارەزوومەندانە ناوبراوە.
3ــ ڕاپرسی بۆ سەرۆککۆماری: لە کاتی هەڵبژاردنی سەرۆککۆمار یان سەرۆکوەزیران بە شێوەی ڕاستەوخۆ بەڕێوە دەچێ.
دەکرێ ڕاپرسی بە خواستی هەموانیش بێتە ئاراوە. بەم شێوە کە ئەگەر پەرلەمان حەز نەکات بابەتێکی تایبەت بخرێتە ڕیفراندۆمەوە، ئەوا هەندێ لە خەڵکانی ئاسایی کە مافی دەنگدانیان هەبێ دەتوانن بە کۆکردنەوەی ئیمزا داوا بکەن ئەو بابەتە بخرێتە ڕاپرسییەوە. ڕادەی پێویست بۆ ئەم داواکارییە، بەپێی یاسای وەڵاتەکان لە 5 تا 15 لە سەدی دەنگدەرانی دوایین هەڵبژاردن دەبێت. بە زۆری لە دەستووری وەڵاتەکاندا چۆنیەتی و هەلومەرجی بەرێوەچونی ڕاپرسی ئاماژەی پێ دەکرێ.

طریقة الاستخبار

Questionary method

استنطاق، پرسش

پرسینەوە، پرسیار لێ کردن

(كومپريسەر - kumpriser)

كۆمپرێسەر، مەنگەنه.

(ئیسپورز - ispurz)

جۆرە گیایەکە خۆراکی حەیواناتی گیاخۆرە.

(بازپورس - bazpurs)

پرسکار، موحەقق، پشکێنەر.

مسئول

لێ پرسراو، مەسول، مەسئوول، بەرپرسیار

خاڵەپرس(؟).

خاپرس(؟)نیشانەیێکەبۆپرسیار لەدوای ووشەیا ڕستەی پرسیارێ دادەنرێ.

کەسێکە هاواری جەور و ستەم بپرسێ

(دادپورس - dapurs)

دادپرس، عەدالەتخواز، حاکم.

(دادپورس - dad purs)

دادپرس، عەداله تخواز، حاکم.

کسی که به شکایات دیگران می رسد

فریا ڕەس، کەسێ بە هاواری پیاو دەگا و لە شکایەتی دەپرسێ

دادپرسیار، کەسێکە بە دادی لێقەوماو و گازاندەکاران ڕابگا، مافپرس

علامت سوال، «؟ »

نیشانەی پرسیار لە نوسینا، «؟»

نَپَرس، خودسَر، نَتَرس.

خۆسەر. نەترس. [سەرەڕۆ. بێپەروا]

مُستَبِدّ، مُتَهَوَّر.

ڕاز ڕانەگر، چاڤ زێلک، ئاشنا، ئاوێزە

(كومپریس - kurpris)

کەماده.