تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کوڵەوەیباب
جۆرە مارێکی کورتی زۆر پیسە
کوڵەوەیباب
مارێکی ژەهراوییە
کوڵەوەیباب
جوورە مارێکی کورتی زۆرپیسە٬ برێتیە لەمەردومی بەئاشوب٬ کوڵەوەیواو.
کوڵەوەیوا
سزرآشوب، شورش انگیز، آشوب جو، سرغوغا، هنگامه جو، آتش افروزآشوبگر
کوڵەوەیوا
کوڵەبنە، وەیشوومە، بشێونە، کوڵەش، گوڵکە، کتکە نەفتینە [مایەفیتنە، ئاژاوەچی]
کوڵەوەیوا
اُمُّ الفَساد، مُفسِد، مُفتِن، مِئَر، مَئاس، مِماس، قَسّاس، نَمّام، مِسعَر
کوڵەوەیواو
کوڵەوەیوای (ڕۆژ.)
قاچیە٬ سووزانی لەکاتی جنێوپێدانێدا بەکاردەبرێ.
کڵاوەیەژنۆ
(کە.):کەشکەژنۆ
کۆرەوەیباب
کۆستەوەیی
کایەی شانۆ، بەخۆگۆڕین
کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقا
کنگره ملی آفریقا
کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقا
African National Congress
کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقا
ئەم زاراوە بە بزاوتێکی سیاسی ئەفریقای باشووری دەگوترێت کە بۆ بردنەسەرەوەی ئاستی ژیانی ڕەشپێستەکان لە ساڵی 1912 بنیاد نراوە. ئەم ڕێکخراوە لە ساڵی 1926 لەگەڵ کۆمەڵەی هێندییەکان یەکییان گرت تاکوو ببنە نەتەوەیەکی یەکگرتوو. کۆنگرەکە بە ڕێبەرایەتی سەرۆک لیتۆلی (67ـــ 1952) و بە سوود وەرگرتن لە شێوازی نەرم و بەدەر لە شەڕەنگێزی، خەباتی خۆیان بە دژی ڕەگەزپەرستی شێلگیرانەتر کرد بەڵام لە لایەن دەسەڵاتەوە بەرەوڕووی توندوتیژی بوون و سەرکوت کران و لە ساڵی 1961 هەڵوەشێندرا. باڵی چەکداریی کۆنگرە ناسراو بە «شمشێری گەل» لە لایەن نیلسۆن ماندیلا (1918ـــ ) دامەزرا بۆ ئەوەی بەرپەرچی شەڕەنگێزییەکانی حکوومەت بداتەوە. ئەم بزاوتە لە وەڵاتانی دیکەی جیهان، نوێنەرایەتی سازکردبوو تاکوو ئەم وەڵاتانە بۆ کۆتایی هێنان بە ڕژێمی ڕەگەزپەرستی لەگەڵ خۆیدا هاودەنگ بکات و بتوانێ دەسەڵات بگەڕێنێتەوە بۆ ڕەشپێستەکان.
لە ساڵی 1990، دوابەدوای ئەو گۆڕانکاریانەی کە لە زۆربەی ناوچەکانی جیهان ڕوویاندا دەوڵەتی ئەفریقای باشووری، چەند هەنگاوێکی بۆ لابردنی یاساکانی ڕەگەزپەرستی هەڵێنا. گرنگترینی ئەم هەنگاوانە کە لە لایەن دۆ کلۆرک، سەرکۆماری ئەم وەڵاتە (1990) ڕاگەیاندرا بریتی بوون لە:
ـــ کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقا، بە شتێکی قانوونی ڕاگەیاندرا.
ـــ ڕزگار کردنی خێرای نێلسۆن ماندیلا ڕێبەری کۆنگرە لە بەندیخانە. (ماندیلا، لە ساڵی 1962 پاش گەڕانەوەی لە کۆنفرانسی«بزاڤی ڕزگاری و یەکیەتی ئەفریقا» کە لە ئادیسابابا بەڕێوە چوو، بە تاوانی بەزاندنی سنوور، دەکەوێتە بەندیخانە و ماوەی 28 ساڵ لە زیندان دەبێت).
لە ساڵی 1994، یەکەمین هەڵبژاردنی دیموکراتیک لە ئەفریقای باشووری بەڕێوە چوو. کۆنگرەی نەتەوەیی ئەفریقای باشووری زۆرینەی کورسییەکانی پەرلەمان دەبێتەوە و نێلسۆن ماندێلا وەک سەرکۆمار دیاری دەکات. بەڵام پاش ماوەیەک، ماندێلا کورسی دەسەڵات بۆ کەسانی دیکە جێدەهێڵێت و لە سیاسەت دوور دەکەوێتەوە، هەر بۆیە وەک کەسایەتییەکی ناوداری ئەفریقا و جیهان دەمێنێتەوە.
کەوەیی
(کە.):ئەسپێی بزنییه٬ ئەسپێی مریشکان٬ قرنوویەکی شینکارە
کەوەیی
دائرەیی
گواستنەوەیەکی فەرهەنگی
گەینەوەیەک
بهم رسیدن هردو سر چیزی
وصال دوباره پس از مدتها دوری