ناندان بەتەنوور و ساجەوە بۆ برژاندنی

جووتکردنی دەرگا و پەنجەرە

گەستنی مار و چەقاندنی چزوودار چزووەکەی بەگیانداردا

نیش زدن
بستن در

چز و تێڕاکردنی مار و گەزەندە لە لەشی جانەوەر مار پێوەدەدا
دەرگا و پەنجەرە جوت کردن، داخستن

دەرگا بەستن، دانەوە، جفتکردن، داخستن، گاڵەدان. (هەورا) پووەدای، دای پۆ، نچکدان، مچکردن، پێڤەدان، بەستن. پێوەنووسان، چەسپاندن. چزە لێهێنان (گەزتن، بۆ دووپشک و ئیتر). نچاندن، چزاندن، چزانن. چزوو تێڕاکردنی چزوودار لە لەشی گیانداران. نان بە تەندوورەوەدان

بڵاوکردنەوە

چاروادار

وڵاخدار

قەتارچی

چاروێدار، قەتارچی

کلەزدن در وقت جماع

ژەنین، حینچکە لێدان

کەشتیێکە بادەوەی پێوەبێ

جان سپردن
کنایه از سازش در معامله

روح دەر چوون
برێتی لە سازان و گونجان: گیان بە دەستەوە نادا، گیانی دا بە دەستەوە

(س.) ١- وێڵ، سەرگەردان، ئاوارە. ٢- بە تەمای...، لە بیری... لە هەوڵ و تەقەلای... ((بەڵگش نە درەخت زایف و زەردەن)) ((ڕوحش ئەلوادەی ئاداب و دەردەن)) (خانا-٦٨٣) *(مک.) هەڵوەدا.

آواره

هەڵوەدا، سەرگەردان و ئاوارە

متواری

کەسێک بەدوای ئامانجێکەوە بێت و لەو ڕێیەدا توشی هەڵاتن و دەربەدەری هاتبێت و مەترسی گرتنی و کوشتنی لەسەر بێت. هەڵوەدا وشەی لێکدراوە و لە «هەڵ» لەگەڵ «وەدا» پێکهاتووە.
هەڵ، پێشگرە و لە «هەڵاتن» وەرگیراوە
وەدا، وەدوا، لە وەدواکەوتنەوە وەرگیراوە.
ئەم وشەیە بەرانبەر بە «متواری» فارسییە. جودایە لە وشەی «عەوداڵ»، چونکە عەوداڵ لە دەراودا مەترسی لەسەر نییە.

تەرە، ئاوارەی دەشت و کێو

(خۆ.٬ هەو.٬ موک.) تارومار٬ ئاوارە٬ دەربەدەر٬ هەترە٬ هەتڵه٬ تار٬ _ بوون: تاربوون٬ بەشوێندا گەڕان و عەبدال بوون.