تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ڕەنگی وێگر
ڕەنگی خۆگر
کەم وێنە
کەس نەدار، بێهاوتا
گوللەبەی وێڵ
گلولە بدون هدفگیری
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گوللەی وێڵ
گوللەیەکە بەبێ نیشان بڕوا
گولەی وێڵ
گلولەی ویل.
گولەی وێڵ
[گوللەیەک کە بێ ئامانج تەقێنراوە.]
گولەی وێڵ
عائِر، غَرب.
گوڵ وێنک
رسن گردنبند گاو
گژو وێژ (هەو.)
پڕکار٬ خەریک٬ لە کارەوەجوو.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گێژ و وێژ
مەردوومی وڕی بێ هۆش
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گەراگەرا وێستان
زۆر بەزۆربوونەوەی سکی ئافرەتی ئاوس
گەڕەک.وێرە
گەیاندنی وێڕایی
/ الدلالة الالتزامیة
باوێشک دان
«مست.، لا»، «کعر.» تووشی حاڵەتی باوێشک بوون *باوێشک هاتن.: مچۆل بەم نیوەڕۆیەش هێشتا خەواڵووه و باوێشک ئەدا.
باوێشک هاتن
«مست.، لا.»، «مک.» تم: باوێشکدان:: باوێشکم دەهاتێ، باوێشکم دێنێ.
بەتوێکڵ
ست.» حاڵی قسەیەکی سەرەڕای مانای ئاش کرای، مانایەک یا چەند مانای دیکەشی تێدا بخوێندرێتەوه. تێبــ.ینی: زۆر جاران ئە و مانا نهێنییانه، لاتاو یا جنێوێکی سووکەڵه دەبن که بۆ گاڵتە و گەپ و پێکەنین دەگوترێن.
بەرنوێژ
[[بەر/٤ = نوێژ]]
« «نت.» تم: ئیمام /2 * پێشنوێژ.
خووێز
(ئەردە.): زوقم
خووێهە
(باک.): ئارەقە
خووێگ
سەرچاوە: نالی
هاوێتن
هاویشتن.

خێل و قیچە، یا بە غەمزە بۆ نیشانەی دڵ بە چاو
مەیلی ڕاست هاوێتنی موژگانی دڵ پەی کەر دەکا؟!
کووێرێتی.
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
1- بلوێر
[[2-ب/2لوێر+لووراندن» ]]
«نت.» ئامرازێکی موسیقای کوردییه، له قامیش دروست دەکرێ، حەوت کونی تێدایه - بە ئەندازەی حەوت پیتی- نۆتەی موسیقای که تازه دۆزراونەوه «دۆ، ڕێ، می، فا، سۆل، لا، سی» -و هەموو هەوایەکی پێ لێدەدرێ.* «بک.» بلوور، بلوول. «سن.» بلوور، لووکە (تم: مردۆخ، ب١، ل-٣١١ و ب٢، ل-٦٠٠). «جن.» بیک.
2- بلوێر
«نا.»، «مک.» لولەیێکی داره، بستێک درێژ دەبێ و سەرێکی تۆزێ له لاسکە کەی دێته پێشەوه. له بالیفەی بێشکەی منداڵ- هەڵدەکێشرێ، تا کاتێ منداڵەکە میز دەکا بچێته ناو «ئاوەخانه» که به ژێر لانکەوه دەیبەستن. به پێی شکڵی ئەو بەشەی کە لە لاسکەکە ی دێته پێشەوه دەبێته کوڕانەو کچانه. تێبــ.- من وا دەزانم که «1- بلوێر» و «2- بلوێر» یەک وشەن و دووەم لەبەر نیمچە و وێکچوونێکی شکڵی له یەکەمیان خوازراوەتەوه و من به ئانقەست کردوومنەوه دوو «واحید» ی سەربەخۆ. «کک.» بلوین.
ئاجاخ کوێر
ئاجاخ کوێر
بێ مناڵ. [وەجاخ کوێر، بێ زارۆ]
ئاجاخ کوێر
عقیم، عقیر، عاقر، ناکد.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاخوێرک
ئاخڵەوێک
تاوەی شت تێدا سوورکردنەوە
ئاخۆوێرک(ڕەوا)
پیشکە، ئاخرکە