تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئایشە گوێ درێژ
«نتـ.»، ۱- «مکـ.» یەکێکە لە و مەوجوودە خەیاڵییانەی کە لە فۆلکلۆڕی کوردیدا باس دە کرێ. ئەمەیان لە موکریان دایکان مناڵی پێ دەترسێنن، ڕەنگە هەر لەبەر ناوە سەیرەکەی بێ.: ڕۆڵە بنوو ئایشە گوێ درێژ هات. ۲- «سیمـ.»، «کنـ.» کەر.
ئیستیعماری نوێ
گەشەسەندنی ئابووری «سەرمایەداری» *و هەناردنی سەرمایە بۆ سوودوەرگرتن لەسەرچاوەکانی وەڵاتانی دیکە، پێوەندی ئابووری وەڵاتە پیشەسازییە ئیستیعمارییەکانی لەگەڵ وەڵاتە بچووکەکانی ناردە ناو قۆناخێکی تازەوە. بەم مانایە کە وەڵاتە پیشەسازییەکان بە ناردنی سەرمایە و میکانیزمی جیهانی نرخ و دانوستانی کەرەستەی خاو و کاڵای دروستکراو و گوشاری سیاسی و ئابووری، وەڵاتانی دواکەوتوو ئەچەوسێننەوە. بەم دۆخە دەگوترێ ئیستیعماری نوێ کە زۆرێک لە وەڵاتانی بچووک و تازە ئازاد کراوی بە دژی ئەم پێوەندییە سیاسی و ئابوورییە ڕاست کردۆتەوە.
ئەم شێوازە داگیرکارییە وایکردووە کە وەڵاتانی بێ دەسەڵات، ئەگەرچی بە حەقیقەت یان بە ڕواڵەت بە سەربەخۆیی سیاسی گەیشتبن بەڵام هەروا لە بەرایی گەشەسەندندا بمێننەوە یان تەنانەت بگەڕێنەوە بۆ دوواوە و لە لایەکی دیکەشەوە وەڵاتانی پێشکەوتوو بە چەوساندنەوەیان سوودی زیاتر بکەن.
باو بوونی ئەم زاراوە ئەگەڕێتەوە بۆ «کۆنفرانسی باندۆنگ» (1955) . لەم کۆنفرانسەدا سۆکارنۆ، سەرۆککۆماری ئەندونیزیا بە جۆڕێک لە ئیستیعمار ئاماژەی کرد کە بە جلوبەرگێکی نوێوە لە لایەن کۆتلەیەکی خەڵک، بە کۆنتڕۆڵکردن و زاڵبوون بە سەر ئابووری و کەلتووردا هەمان ئامانجەکانی ئیستیعماری کۆن دەپێکن.
ئێرە و ئەوێ
(کن.) جێگا و شوێنی نامەعلووم. ڕەحەت دانیشە هێندە ئیرە و ئەوێ مەچۆ. بەس ئیرە و ئەوێ بکە.
ئەسکووێ
(هەورا)ئەسکوو، کوودە،(ئەردە) هەسکۆ، هەسک، کەوچێز،(باک) باتک. کەوگێز. کەوچکێکی گەورەی دەم زلی کلک درێژە چێشتی شلەی لەمەنجەڵێدا پێ تێکوەردەدرێ و تێدەکرێ و بەقاڵانیش بەکاری دەبەن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەسکوێ
کەوچکێکی گەورەی دەم زلی کلک درێژە چێشتی شلەی لە مەنجەڵ پێ تێ دەکرێ
ئەسکوێ
مَلاقه
ئەسکوێ
ئەسکوو: بۆتە ئەسکوێلە هەموو چێشتان هەیە
ئەسکوێ
«نا.» کەوچکێکی گەورەیە لە دار دروست دەکرێ دەسکی درێژە، تەنیا بۆ چێشت لێنان دەبێ. " «لە هەموو دیزەیەکا ئەسکوێیە» «کنـ.» خۆی لە هەموو ئیشێک هەڵدەقوتێنێ. ٭ «بکـ.» هەسکوو، هەسکە، هەسک «تم: ژابا- ۴۴۴وکفـ- ۳۱۴» هس.: ئوسکرە «فر.» گڵێنەی ئاو خواردنەوە.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەوێ
وتەیەکە بەکار دێنرێ بۆ پێشاندانی جێگایەکی تۆزێک دوور
ئەوێ
می شود، باید، بایستی.
ئەوێ
ئەشێ، ئەبێ. [وێدەچێ، پێویستە]
ئەوێ
یکون، یصیر، لابد.
ئەوێ
لازم است
شاید
باید
آنجا
ئەوێ
[[ئەو+ئێ]]
(ز.) زەمیری ئیشاڕەیە بۆ شوێنێکی دوور. // ئەمێ. ((... بۆ کاروباری ئەوێ دایرەکیان دانا بە ناوی...)) (قزڵجی: پێکەنین-٤٩).
ئەوێ(باک)
دەبێ، ئەشێ، ئەبێ، وێ، وێندەرێ، دەرد، وێرێ، وور، ئەوێندەرێ، دەراهیا، بۆ جێگایەکی تۆزێک دوور بەکار دەبرێ، لەسووریەدا ڕاناوی کەسی سێیەمی تاکە بۆمێ:_گۆتە من: ژنەکە پێی کوتم._خار: ئافرەتەکە خواردی
ئەڕاچووێ(دەر.، فە)
ئەڵقە لەگوێ
[[عا. کو.]]
(ست.)، (سن.) تم؛ ئاڵقە لەگوێ.