ئەم دادگەیە لقی دادوەری ڕێکخراوەی نەتەوەیەکگرتووەکانە کە لە ساڵی 1946 بەمەبەستی ڕاگەیشتن بە کێشە و ناکۆکیە نێودەوڵەتییەکان دامەزرا و ناوەندەکەشی لە شاری لاهای هۆڵەندایە. ئەم دادگەیە پانزە دادوەری باڵای هەیە کە لە لایەن کۆمەڵەی گشتی و ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ ماوەی 9 ساڵ هەڵدەبژێردرێن و هەر ساڵەی پێنج کەسیان دەگۆڕێ. ئەندامانی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایش، هەمیشە مافی پاڵاوتنی یەکێک لەو دادوەرانەیان هەیە و دەتوانن هەڵیبژێرن.
ئەو کێشانەی کە لە دادگەی نێونەتەوەیی لاهای لێکۆڵینەوەیان لەسەر دەکرێ بریتین لە:
ــ گۆڕینی هەموو ڕێککەوتننامە و پەیماننامەکان.
ــ چارەسەرکردنی ئەو گیروگرفتە یاساییانەی کە وەکوو پرسیار لە لایەن دەوڵەتانی ئەندام دەخرێتە بەردەم دادگەوە.
ــ دیاریکردنی ئاستی بەرکەوتنی زیانێک کە لە ئەنجامی پێشێلکردنی یاسا نێودەوڵەتییەکان، ڕووبەڕووی وەڵاتێک دەبێتەوە و چۆنییەتی قەرەبووکردنەوەیان.
دادگەی نێونەتەوەیی داد تاکوو ئێستە چارەسەری بۆ چەندەها کێشەی نێودەوڵەتی دۆزیوەتەوە بەڵام فەرمانەکانی هەمیشە ناگەنە ئاستی جێبەجێکردن .
دادگەی مافی مرۆڤی ئەورووپا: بڕوانە مافەکانی مرۆڤ.

(باک.): دارەزەیتوون

داروندار، هست و نیست.

هەسونیس.[ئەوەی هەبوو و نەبوو، هەموو شت بەتێکرا.]

ما وُجِد و ما لَمْ یُوجَد، مَوجُود و غَیرُ مَوجُود.

ناوی گوندێکی کوردستانە.

هەست و نیست،هەس و نیس.

باڵندەیەکی دەنووک درێژی سەر سووری بەرسنگ زەردی سەر باڵ ڕەش و سپییە بەقەد ڕیشۆڵەیەک دەبێ

دارکوب

دارکوت

دارتەقێنە،دانکوولە،(رەوا.)دارکونێرە،(کۆ.) دارکولێرە،دارکوتک،داری کوتک،خەنجەردەم،باڵندەیەکی دندووک درێژی سەر سوورە بەر سنگی زەردە و سەرباڵی زەردوسپییە بەقەد ڕیشۆڵەیەکییە بەدندووکی داری دەکۆڵێ بۆهێلانە.

دارسمە،دارکونکەرە.

(دالتونیزم - daltonizm)

ڕەنگ کویری، لەناوی (دالتون)ی زانای ئینگلیزییه وه هاتووه، که تووشی هەمان نه خوشی بوو بوو.

کند شدن دندان از ترشی خوردن

ددان بە شتی ترش کولبوون

ددان ئاڵبوونەوە٬ سڕبوونی ددان بە هۆی چتی ترش و ئیتر

سڕبوونی ددان بەهوێ خواردنی شتی ترشەوە

کنایه از شرم و حیا رفتن

برێتی لە بێ شەرم بوون

بریتییە لە سام لاچوون و ترس شکانی یەکێک لە یەکێک