تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
شەونەخووس
شەکره تووس (ئەرده.)
تێسووی شیرین.
شەیتان ئاوس
بزغاله دوساله ابستن
شکم برآمده آبستن نما که آبستن نباشد
شەیتان ئاوس
گیسکی دوو بەهارە کە زگی پڕ ببێ
مێوینەیێ کەزگی ئاوسابێ وا بزانن ئاوسە و ئاوسیش نەبێ
شەیتان ئاووس
گیسکی دوو بەهارە کە زگی پڕببێ. مێینەێ کە وا بزانێ ئاوسە و ئاوسیش نەبێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ضروس
[ا.ع ]
(زه رورس ـ zerûs)
ددانی هاڕه ر، کاکیله.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
طاووس
[ا.ع ]
(تاڨوس ـ tavûs)
مه لێکه له جۆری مرشک، به په ڕه جوانه کانی به ناوبانگه ، نێره که ی کلکێکی درێژی چه تری ره نگاو ره نگی هه یه، په ڕه کانی له هه وه ڵی هلویندا ده وه رێ و پاشان ده ڕوێته وه،مێیه که ی له ساڵی سێیه مدا هێلکه ده کات، له ساڵێکدا 4 - 6 هێلکه ده کات و نزیکه ی یه ک مانگ له سه ر هێلکه کانی ده که وێ¬و بێچووه کانی که بوون به سێ مانگ ئیدی نێرو مێیان ده ر ده که وێ، له سێ مانگ ئیدی نێرو مێیان ده رده که وێ،له سێ ساڵیدا بالق ده بن و ئاماده ده بن بۆ جووتبوون، نێره ه که ی له سێ ساڵیدا نه شونمای په ڕی کلکی ته واو ده بێ، ئه سڵی ئه م مه له له هندوستان و ئه وروپا له میواندارییه به شکۆکانی خۆیاندا گۆشتی تاووسیان داده نا، به ڵام گۆشته که ی زۆر خۆش و به تام نییه ، تاووس پتر له به ر جوانییه که ی و بۆ جوانی له کۆشک و باخه تایبه تییه کاندا به خێو ده که ن و نزیکه ی 30 ساڵ ده ژی، هه ندێ که س راگرتنی تاووس له ماڵه وه به شووم ده زانن ، ده ڵێن تاووس با عیسی وه دەر کردنی ئاده م حه وا له به هه شت بووه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
طاووس خرام
[ص.مر ]
(تاڨووس خورام ـ tavûs xuram)
تاووس ره فتار.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
طاووس وار
[ق.ص ]
(تاڨووس وار ـ tavûs var)
تاووسانه ،چوون تاوس، تاوس ئاسا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
طاووس پیکر
[ص.مر ]
(تاڨووس په یکه ر ـ tavûs peyeker)
ئه ندامی جوان و ره نگین وه کو تاووس.
سەرچاوە: نالی
طوڕڕەنووس
ئەوەی نەخشی لوول و ئاڵۆزاو ئەنووسێ.

بۆ مەشقی عیشقی زوڵفی نیگار و نیگارشی
« نالیی » لە خامەدا بووەتە شاهی طوڕڕەنووس
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
عبوس
[ص.ع ]
(ئه بوس - ebûs)
زۆر رووگرژ، توڕه و تڕۆ، مۆن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
عروس
[ا.ص ]
(ئه رووس - erûs)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
عروس ده ریایی
[ا.مر ]
(ئه رووس ده ریایی - erûs deryaî)
جۆره گیانله به رێکه له قرژاڵ ده چێت و بۆ گۆشته که ی راو ده کرێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
عروس پس پرده
[ا.مر ]
(ئه رووس په س په رده - erûs pesperde)
جۆره رووه کێکه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
عسطوس
[ا.ع ]
(ئەسەتووس - esetȗs)
ناوی درەختێکه لە حەیزەران دەچێت، سەرۆکی نەسرانیان.
عورووس
لە بنەچەکەی ڕووس
سەرچاوە: نالی
عوکووس
شەوق و ڕووناکیی ڕۆژ.

زەڕڕاتی عوکووسی کەششی میهری جەلالن
وا دێن و دەچن سەرزەدە سوڵطان و شەهەنشا
عەبووس
تیموک، تُرش رُو