تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



واتی
گوتی، ئاخافت
واتیار
گوینده
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاواتیی
منداڵێکە کە ئاواتەخوازی باوک و دایکی بێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاواتیی
کەسێکە کە زۆر بە ئاواتی شتێکەوە بێت
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خواتیم
[ا.ع ]
(خەڤاتیم - xevatîm)
خاتیمە، کۆتایی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خواتین
[ا.ع ]
(خەڤاتین - xevatîn)
خاتونان.
ئاریستۆکراسی+ ئاغەواتی
بە زمانی یۆنانی بە مانای باشترین حکوومەت یان حکوومەتی پیاوماقووڵانە. بەڵام لە زاراوەدا جگە لەوەی کە هەڵگری پاساوێکی ئەخلاقییە، حکوومەتی کەسانی لێهاتووە کە بەپێی میرات و شەرەف و خوێن بە سەروەری گەیشتوون. کەواتە دەکرێ بە حکوومەتی ڕەگەز مەزنایەتی ناوبردە بکرێ.
لە فەلسەفەی سیاسی یۆناندا ئاریستۆکراسی بەو دەسەڵاتدارانە دەگوترێ کە لە باری ئینسانییەوە بە تەواوی هەڵیان دابێ و گەشەیان کردبێ. «ئەرەستۆ» (لە کتێبی سیاسەت) و «پلاتۆ» (لە کتێبی کۆمار)دا هەوڵێکی زۆریان داوە لەمەڕ دیاریکردنی پێودانگێک بۆ دۆزینەوەی ئەم جورە کەسانە. ئەرەستۆ، باشترین جۆری حکوومەتەکان بە پادشایی و ئاریستۆکراسی و حکوومەتی قانوون ناوبردە ئەکا و لەنێوان ئاریستۆکراسی و ئۆلیگارکی*دا ئەم جیاوازییە قاییلە: " ئۆلیگارکی گەیشتن بە دەسەڵاتە بەپێی دارایی و ئاریستۆکراسی بەپێی بلیمەتی". بەڵام هەر لە زووەوە ئەم دوو زاراوە بە یەک مانا بەکار براون. بۆ وێنە «کارتاژ» و «وینیز» ئاریستۆکراتی گەورەی دارایی بوون.
ئاریستۆکراتیک بە عام، بە حکوومەتێک دەوگوترێ کە تێیدا دەسەڵاتی دەوڵەت ڕەها بێ و حکوومەت بە دەست تاقمێکی مومتازەوە بێت. ئەم تاقمەش لە ڕێی میرات و پلەی چینایەتییەوە بەم شوێنە گەیشتبێ و ڕێگەی چینەکانی دیکە بۆ ئەم شوێنە یاساغ بێت. نموونەی ئەم سیستەمە سیاسییە لە ئێرانی پێش ئیسلام و ئەورووپا لە سەدەکانی ناوەڕاست ئەبیندرێت. ئەمڕۆ نموونەی ئەم جۆرە حکوومەتە لە کەم شوێنی جیهاندا پەیدا ئەبێت و جێی خۆی داوە بە دیکتاتۆری ئولیگاریشی نوێ.
ئاریستۆکراسی+ ئاغەواتی
آریستوکراسی
ئاریستۆکراسی+ ئاغەواتی
ئاواتی
[ئاوات + 3- ئی]
«سمفـ.» تمـ: ئاواتەخواستە.
ئاواتی
کەسێکە، کە زۆر بە ئاواتی چتێکەوە بێ، منداڵێکە، کە ئاواتەخووازی باوک و دایکی بێ
ئەلواتی
[[ئەلوات+ئی]، [عا. کو.]]
(حمس.) ١- بێشەرمی، سەرسەرێتی، هەرزەیی. ٢- کاری پیاوی ملهوڕ و شەڕانی، شەڕ و گێچەڵ بە خەڵک فرۆشتن، تەشقەڵە. ٣- دەست بڵاوی و سەخاوەتێک کە سەرچاوەکەی فیز و ئیفادە فرۆشتن بێ نەک پارەداری. نازانم ئەو ئەلواتییە چییە ئەم کوڕە دەستی داوەتێ شەرم مەعنا نایزانێ، بابە گیان لەباتی ئەو ئەلواتییەی بە سەر ئێمەوە دەیکەی منداڵەکانی خۆت تێر و پۆشتە کەی باشترە.
تینواتی
تشنگی
تینواتی
تونیایەتی، تینگی
تەواتی(باک)
دلشەواتی
سوختەدل
قەواتی
(باک.): ووته٬ داستان٬ چیڕۆک