[ (دارێکی ڕەق و بەقیمەتە)]

کَهور

گیاهی است شلغم مانند

بنە گیایە کە وەک شێلم دەیخۆن

بڕوانە :گوویشک.

پِهن
آشغال
آت و آشغال

پەین
زبڵ و زاڵ
شتی زێدە و بێکارە

زالزالک

بەری دارێکی لێرەوار کە سور و ترشە

گیاهی است دارویی

گیایە کە بۆ دەرمان دەشێ

کاستی
آهو

کەمایەسی
ئاسک، کەژاڵ

ئاسک

بە طوڕڕە وەک پەڕی طاوس، بە گەردەن ئاهووە، یەعنیی
لەسەر ئاهوویی گەردەن هەر دو حەڵقەی داوە زولفەینی

ئاسک

ناوقەد باریک وەک ناوقەدی ئاسک.

مل عەلەم، شیرین قەلەم، ئاهوو شکەم، مەیموون قەدەم
سم خڕ و کلک ئێستر و مەنزل بڕ و عارەق نەڕێژ

حرف تعجب و تنفر

ئەهۆ

(ئەیهوو) لە کاتی گێڕانەوەی بەسەر هاتێکی زۆرکۆندا، واتە ئەم بەسەر هاتە زۆر کۆن و دوورە

ئەیهۆ

وتەی ڕابردووی هەرەدوور

هیهات

وشەی هەرگیز نەشیاو، هەیهات: ئەیهوو تازە من گانج دەبمەوە؟!

ئەیهۆ، هەیهۆ، بۆ ڕابردوویەکی زۆر کۆن بەکار دەبرێت، واتە لە کاتی گێڕانەوەی سەربردەیێکی زۆر کۆندا، کە مرۆ وەبیری بێتەوە یا بیری لێ بکاتەوە دەڵێ_ واتە زۆر کۆن و دوورە

هی های!

هەیهوو!. [هەیهات!، دوورە!]

هیهات!، هیهان١، ایهان!، ایهات!، هایهات!، هایهان!، هیهاه!

ئاسۆ

شان و قۆڵ

دارێکی شوشەیییە دەکرێ بەچوارچێوەی پەنجەرە و دەرگا و شتی تر

١- «سن.، سیم.» تم: بازوو. «ئەلا ئەی نازە نین ئاهوو، بە باهوو» «دڵی سەییادی خۆت هێنایه لەرزه» ٢- «سن.» ئاسن یا دارێکی ڕاستی دڕێژه، کاسەی تەرازووی پێوه هەلداو ەسرێ یا دەخرێتە سەری «بە پێی شکڵی تەرازوو.» *«مک.» شەهێن. «سن.» شایێن. ٣- «سن.» ئەو دوو دارەیه لەولاو لای د ەرگای «ژوور» و «ماڵ» و... بە قیتی دەچەقێندران، یە کێکیان دەرگاکەی ڕێدەخرا و ئەوی تریش ئاڵقەڕێز و دوولایی لێ دادەکوترا بۆ داخستن. تێبــ.- ئەم تەرتیبه ئێستا کەم بۆتەوه یا هەر نەماوه، چوار چێوەی هاتۆیه شوێن.*«مک.» لاشیپان. ٤- «سن.» تم: بانە/٢ «مردۆخ، ج١، ل - ١١٤» ٥- «سن. -» تم: باسک/٢ «مردۆخ،، ج١، ل- ١١٤» «تێبــ.- 1» ئەم وشەیه لە سانسکریتی دا «باهو» و له ئاوێسیاییدا بۆته «بازو» - دەنگی «و» لە هەر دووکیاندا کورته - و کوردی و فارسی به واوی درێژ «بازوو» بە کار دێنن. «تم: معین، فرهنگ ج١، ل- ٤٧٠» ئەم وشەیه لەقۆناغی پە هلەویدا بۆته «بازووک - باژاک»، «تم: فره، پفا، ل-٧٤». بەڵام لەکوردیدا «باسک» یشی لێ کەوتۆتەوه، ب- لە زمانی فارسیدا ئەم وشەیە تەنیا بە مانای «تێڵا» و «گۆپاڵ» ئەویش لە قامووساندا ماوه.