جهان وطنی

Cosmopolitan

بڕواداری بەوەی کە خۆت بە کەسێکی جیهانی بزانی و مرۆڤ خۆی بە نەتەوە یان کیانێکی تایبەتەوە نەبەستێتەوە. بڕوا کردن بەوەی کە جیهان، نیشتمانی هەموو خەڵکانی سەرزەمینە. ئەو کەسانەی کە ئەم ڕێبازەیان پەسند کردووە دەخوازن هەرچی لەمپەر و تەگەرەی ئەم ڕێگە لابچێ و حکوومەتێکی جیهانی بێ ڕەچاوکردنی ڕەنگ و ڕەگەز و کەلتوور دامەزرا و بە شێوەیەکی یەکسان بە سەریانا حکوومەت بکات.
کانت (1804-1724) فەیلەسووفی ئەڵمانی و گۆتە (1832-1746) نووسەر و شاعیری بەناوبانگی ئەڵمانی لەم ڕێبازە لایەنگرییان کردووە.
لەم چاخەدا وادیارە بە تیاچوونی سنووری نەتەوەیی لە نێوان وەڵاتان و پێکهاتنی ڕێکخراوە و یەکیەتی ئابووری و سیاسی جیهانی و پەرەسەندنی میدیای گشتی، دنیا وەک دێهاتێکی جیهانی لێهاتبێت کە نەریتی نەتەوەیی و ئەتنیکی لە قەوارەی کەلتوورێکی جیهانیدا خۆی نیشان دەدات.

جارجارە

غرنبه بسیار

هاڕەی زۆر، دەنگی زەلامی بەسام

گوڕەگوڕ

دەنگی ئاو که به خوڕ بڕوا.

ڕۆژ پڕە گوێمان لەبەر ئەنهار و جۆگە و هاژە هاژ
شەو نییە خەومان لەبەر قرژاڵ و بۆق و ژاوە ژاو

جدا کردن بچەها از مادران در گله
بچەها را از شیر گرفتن

هەڵاواردنی زا لە ماک
شیری دایک لە مناڵ بڕین، لە مەمک کردنەوە

با شدت فشردن

گووشین بە تەوژم

حمل شدن
طلوع
ور آمدن خمیر و مانند آن
بلند شدن
پیدا، قابل رویت

بارکران
دەرکەوتنی خۆر و هیڤ و ستێر لە عاسمان
پێگەیشتنی هەویر و هەرچی ئامیانی تێکراوە
بڵندبوون
دیار

هەڵاتن٬ بڵندبوون.

(هەلهال - helhal)

جلی ناسک، بێژنگ.

هەڵاتن.

(هەمیشەبەهار - hemîşe behar)

گوڵی هەمیشە بەهار.

فلفل قرمز

بیباری سوور