تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
دوم نێش
چزوو ئازاراویی.

خوانی ذی شانی جیهان هەنگی خۆشاهەنگە، وەلێ
مێشی دەم نۆشم و دوم نێشم و عەکسی عەسەلم
نێش
سۆ، چز، [چزوو]
نێش
شَوکَة، حَمَّة، لاذِعَة.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
نێش
نێش
(هەورا.): ئێش
نێشانی
(باک.): دیارییەکە لە نیشانە کردنی کچاندا پێشکەش دەکرێ
بنێشت خۆش کردن
«مست.، مت.» 1- کوڵاندن و پاڵاوتن و قاڵ کردنی بنێشت. 2- جاوین و نە رم کردنەوە ی بنێشتی ڕەق. تێبــ.- بنێشت پاش کوڵاندنی ڕەق و تورت دەبێ و منداڵ نازانن بیجاون، هەر لە دەمیاندا ورد بوو قوتی دەدەن، بۆیه یەکێک «دایکیان، خوشکی گەور یان لەپێشدا بۆیان دەجوێ تا نەرم دەبێتەوه و لەبەر یەک دەکشێ.
بنێشته خۆشکه
«نت.»، «مک.»، «کن.» تم: بنێشتکردن به بنێشته خۆشه ی...
ئەنێشە
نهاد، سگال، اندیشە، سمراد، نیرنود، پندار.
ئەنێشە
بیر، هۆش، نیهاد. [هزر، فکر]
ئەنێشە
نظر، فکر، رأی، صریمة، عزیمة، خیال، نیة.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بنێشت
شتێکی سپیی جیڕی بەکەشە لە (دارەبەن) پەیدا دەبێ
بنێشت
[[بن+ئێشت؟]]
«نت.»، «جەوی» یەکی زەردباوه که له دارەبەن د تکێتەوە و بۆ خۆش کردنی تامی دەم دەیجوون. تێبــ.- له چەند شوێنێک دارەبەن «داره قەزوان» بریندار دەکەن و و له قوڕێکی کۆجیلەیەک سازدەدەن و به جێگا بریندارەکانیەوه دە نێن پاشان که پڕ بوون لێیان دەکەنەوه و بەتاڵیان دەکەنه مەنجەڵەوه، ئەو جەوییه لەم کاتەدا ڕەنگی بۆرزەرد و ڕەگ ڕەگی ڕەشی تێدایه و تامی تاڵه، دەیکوڵێنن تاڵایەکەی دەڕوا و ڕەنگی سپی مەیلەو زەرد دەبێ. بێجگه له جاوین بۆ داوودەرمان و سەنعاتیش بەکاردێت و یەکێکه لەو کاڵایانەی که لەکوردستان دەنێردرێته دەرەوه *«سن.» جاچک. جاچکه. «بک.» به نووشت «تم: ژابا-57» بەنیشت «تم: کف. 73» «هو.» وێژەن. «جن.» جاجک.
بنێشت
بەنوشت، (باک) بەنیشت، (دەرلەک) جاچک، (هەورا) وێژەن، جاجک، جاجکە، جاچکە، چتێکی سپی چیڕی بەکێشە، لە دارەبەن و یا دارەقەزوان پەیدا دەبێ، لە بەهارێدا دارەکە بە تەشۆی بریندار دەکرێ و لە قوڕی کۆجیلەیێکی دروست دەکەن و بە بەر شووێنە بریندارەکەیەوە دەنێن لەدووایەدا لە مەنجەڵێکیدا دەوڵوێنرێ و لهناو کیسەیێکی خامی دەکەن و دەینێرنە بازاڕ
بنێشته تاڵ
«نت.» بنێشتێ که هێشتا نەکوڵێندرابێ و خۆش نەکرابێ و جاچکەی نە کوڵێندراو، بنێشتی خاو. تێبــ.- له کوردەواری ئەم جووره بنێشته بۆ گەیاندنی هێندێ «کوان» بەکار دێنن.*(سن) جاچکە تاڵه.
بنێشتۆکە(کۆ)
پنجە گیایەکە گەڵای سپیە، گەڵاو لاسکەکەی وەکوو بنێشت دەجوورێ
بنێشتی کەرێ
گیایەکە شیری لێدێ، کە مەیی ڕەش دەبێ دەبیتە جیر(جیل) لاستیک
بنێشتەتاڵ
بێنشتی نەکوڵاوی خۆش نەکراو
بنێشتەتاڵ
بنێشتەتاڵە
بنیشتە تاڵ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەز و بنێشت