ههرمێ لاسورە، جورذە هەڵپەڕینێکە، دانیشتووانی خاکی سۆران، ئەنگوچک، کلکەنگوچک، کەلانگوچک،ئاوەستێ، لەوەندی، فەقێیانە، ئاسووێنە،لیفک، قۆچکە(ئەردە) قۆچکەی سۆرانی.

سۆرک،جێگای گڵەکەی سووربێ.

ژنی بێ شەرم .

ئافرەتێکە کە لەناو پیاواندا سەما بکا و سووڕ بدا

سۆزانی .

جنده، کُس ده

جننە، لەوەن [سۆزانی، قەحبە]

قَحبه، شَهذاده، هَموک، هَیعَره، فاحِشه ...

جندە،سووزمانی،(ئەردە) لەوەن.

جۆشی گۆرانی.

(سیب زه مینی - sîbzemînî)

په تاته، یاره ڵماسی، سێف زه مینه.

(سیب زه مینی ترشی - sîbzemînî turşî)

سێوی بن عه رد (بۆترشیات).

New World Order

نظم نوین جهانی

ئەم زاراوە لە میانەی ساڵی 1989 پاش گۆڕانکارییەکانی بلۆکی ڕۆژهەڵات هاتۆتە زاراوەی سیاسیەوە. ڕووخانی دیواری بەرلین لە دێسەمبەری 1989 سەرەتایەک بوو بۆ کۆتایی هاتنی سیستەمی کۆنی پێوەندییە نێونەتەوەییەکان. دەسەڵاتدارانی پێشووی جیهان، هەر لە مۆنرۆوە بگرە تا لێنین و لە هیتلێرەوە تا بۆش، هەرکامیان بە هەوای خۆیان بانگەشەی بنیادنانی سیستەمی نوێی جیهانییان کردووە.
بەڵام سیستەمی نوێ بە مانای ئیمڕۆیی ئەوەیە کە یەکەم جار لە لایەن جۆرج بۆش (باوک) سەرکۆماری ئەمریکا، لە 11/9/ 1990 لە بەردەم نوێنەرانی کۆنگرێس، ڕاگەیەندرا. بۆش، بانگەشەی جیهانێکی کرد کە تێیدا سەروەری یاسا، جێی قانوونی جەنگەڵ بگرێت و جیهانێک کە تێیدا هەموو وەڵاتان بەرپرسیاریەتی هاوبەش بۆ ئازادی و یەکسانی بە ڕەسمییەت بناسن. جیهانێک کە تێیدا زۆرداران، مافی زۆرلێکراوان بپارێزن. بۆش، ڕێبەرایەتی ئەمریکا و سەروەری بایەخەکانی ئەم وەڵاتەی بۆ دروستبوونی وەها جیهانێک بە پێویست باس کرد و گوتی: سیستەمی نوێی جیهانی نیازی بە ڕێبەرایەتی و هەژمۆنی بایەخەکانی ئەمریکایە لە جیهاندا.
سیستەمی نوێی جیهانی، هەر لە سەرەتاوە لە لایەن بیرمەندان و سیاسەتمەدارانی جیهان بەرەوڕووی ڕەخنە بۆتەوە. بۆ وێنە نۆئام چۆمسکی، زمانەوانی ناودار و ڕەخنەگری بەرجەستەی سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا دەڵێ: «سیستەمی نوێی جیهانی، دەسپێچکێکە بۆ چەواشەکردنی خەڵکی جیهان و هێشتنەوەی بێعەدالەتی و ناوێکی تازەیە بۆ پاساوی زۆرداری و دروستکردنی جیهانێکی بێ ڕەقیب بۆ ئەمریکا». تۆنی بێن، سیاسەتمەداری بەریتانیش پێی وایە، سیستەمی نوێی جیهانی گەڕانەوەیە بۆ ئیمپراتۆرییە زۆردارەکانی ڕابردوو.

(سیسمانی - sîsmanî)

جلوبه رگ و هه موو پێداویستییه کی مناڵ که دایک و باوکی بوکێ به بۆنه ی له دایک بوونی یه که م مناڵییه وه بۆی ده نێرن

دەفرێکی پانی لێودارە نان و چێشتی لەسەر دادەنرێ لە کاتی نان خواردندا

(سینی - sînî)

سینی، که شه فه.

سینی، سنی، شتی، تال

قاوەسینی [دەفرێکی پانە خواردن و خواردنەوەی دەخەنە سەر]