دولت های خودسر

Rogue states

بە دەوڵەتانی یاخی و چەمووش دەگوترێ کە لە گۆڕەپانی نێونەتەوەییدا بەهۆی ڕژێمی سیاسی یا بۆچوونی ئایدیۆلۆجیکی ڕێبەرەکەیان، تووشی گۆشەگیری دیپلۆماسی و سەرشۆڕیی ئەخلاقی دەبن. شەرعییەتی ئەم دەوڵەتانە لە بەر پێمل نەبوونیان بە یاسا نێودەوڵەتییەکان ئەکەوێتە ژێر پرسیارەوە. نموونەی کلاسیکی ئەم جۆرە دەوڵەتانە، ئەفریقای باشوورییە لەنێوان ساڵەکانی 1984 تا 1994. ئاپارتایدو ئاکارە سیاسییەکانی ناوخۆیی و دەرەکی ئەم ڕژێمە، لەگەڵ پێوانەکانی مافی مرۆڤ و مافی چارەی خۆنووسین، دژایەتی ئاشکرای هەبوو (بڕوانە جیاوازی ڕەگەزایەتی) .
زاراوەی دەوڵەتانی لاسار، بەزۆری ئاماژە دەدات بە سیستەمی سەرکردایەتی (Leadership)، نەک سیستەمی سیاسی خەڵک یان نەتەوەکان بەتایبەت ئەو ڕێبەرانەی کە فێڵباز و کەللەڕەق و شەڕخواز و سەرسەری و ناکەس بن.

دهان بدبو
بددهن

دەم بۆگەنیو
دەڤ پیس

(باد.): زەردەخەنە

(زه ڕه بینی - zerebini)

گیانله به رانی وردی ئه وتۆ که به زه ڕه بین نه بێ نه بینرێن، هه رشتێ که ورد بێ و بێ زه ڕه بین نه بینرێ.

(راست بینی - înîrastb)

هه قیقه ت بینی، راستی بینی.

(راستا هوسه ینی - îhuseyn rasta)

ڕاستی حوسه ینی، راست و دروست، ساده و بێ ریا.

(راستا حوسه ینی - huseynî rast)

ڕاسته و راست، رێ و راست.

(رانی - ranî)

سه ربه ڕان.

(رانی - ranî)

ڕانین، رانباری، گالیسکه ڕانی، پاسکیل رانی.

(راهزه نی - rahzenî)

ڕێگری، رووته وه کردنی رێبواران.

(راه نومونی - numûnî rah)

ڕێنوێنی.

(رای زه نی - îrayzen)

ڕاوێژکاری، شیره تکاری.

(ره ببانی - rebbanî)

پیاوی خوا، خواناس.

(ره جه ز خانی - recez xanî)

ڕه جه ز خوێنی، خۆ هه ڵکێشان.

(ره همانی - rehmanî)

خوایی، ره ببانی.

(روممانی - rummanî)

هه ناری، هه ر شتێ له شێوه و ره نگدا له ده نکه هه نار بچێ.

(ره ڤان ده رمانی - revan dermanî)

مالیجه ی نه خۆشیێن ده روونی.