گیان

پشتێندی زێڕ، خشڵی بەرسینگ، (باد.) زێڕەبەند

زەبەنگ

نیزار انبوه
زیاد

زەبەن
فرە، بۆش، زۆر: زۆر و زەبەند

گیاهی دارویی است

گیایەکە بۆ دەرمانی ئاژەڵ دەبێ

(هەو.،بابا.)زەرەنک، کاڵەکە مارانە، گونەسە، گووی بەلە، گووژاڵک. گیایەکە بەرێکی دەدات دووایە وەکوو هێلکەی لێدێ پێی دەڵێن گونەسە چونکوو وەوی دەچێ تووێکی ڕەشی زۆری تێدایە،کۆلکێکی لە نیو گەز درێژتری هەیە.کە بەقەد دارە دەستێکی ئەستوورە ووشک دەکرێ و دەکوترێ و بە ووردی بەسەر برینی کرماوی هەر ماڵاتێکی وەرکرێ چاکی دەکاتەوە. لەسەر کۆلکەکەی زۆر چڵان دەردەکات هەر چڵەی بستێک بڵندە لە نێو قەدی چڵەکاندا گوڵێکی بۆر دەردەکا وەکوو گونە پشیلەیە تۆوەکەی بۆ بدرێ و بە ووردی بەشەکرەوە لە خورێنی بخورێ بۆ هێزی چیکڵدانە باشە بەرەکەی بە شاف هەڵگیرێ بۆ مایەسیری بەسوودە. گەڵایەکەشی بە ووشکی و ووردکراوی تێکەڵ بە خورما بکرێ چەند حەبێکی بەقەد دەنکە نیسکێکی لێ دروستکرێ بەو مەرجەی ، کە هەر شیری بخووا و سبەینەیەکی (5) حەبی لێ بخووا دوایەش چەند ئیستکانێک ئاوی گەرمی لەسەر بخوواتەوە ئاوی سارد نەخووا بۆ سەفراو زەردوویی و بیوەسیری زۆر باشە

شایی

عروسی

زەماوەن

شایی، بەزم، زەماوەن، هەڵپەڕین، داوەت، ئاهەنگ، کەیف و شادی، گۆوەند

زمین پرگیاه

زەوینی زۆر بەگیا، زەمەن

قاڕوون، چڕ، پەرچ، زۆر، گەلێک، پڕ، زەبەند

زند، ساعد
قطعه هیزم

نێوان جومگە و ئانیشک
بڕەدار

(فە.): گۆشتی قۆڵ. (باد.): زەندە، گۆڵەی دەرکییە. باسک. قۆڵ. (موک.، ڕەوا.)مەچەکی دەست، (باک.): بەفشک. باسک. جێگای بازنە. هۆزێکی کوردە کەریم خانی زەندی لێ هەڵکەوتووە. (باک.): جومگە، جومژکە. ناوی ئەو ئێلەی (شاپزنی) یە یا (شاە پەسنی) یە خۆیان دەڵێن (ئەم پسمامێ شاین)، کەریم خانی زەند پادشای کوردستان و خۆشی کوردبووە زۆر وێدەچێ، کە دانیشتووانی ئەو گوند لە پاشماوەی کەریم خانی بن

دوو وشەی عەرەبین، دوو جۆرە دارن، سەروویان زەند و ژێروویان زەندەیە، لە بەیەک گەیاندن و لێکدانیان ئاگر پەیدا ئەبێ.

ئیلتیقای پۆڵا و ئاسن هەر نیزاعە و گیر و دار
جەمعی ماء و نار و زەند و زەندەوو، مەرخ و عەفار

دووشاری بچوکن لەناو خەرزاندا