تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



گەندەپەڵە
پەڵەی ناتەواو
گەندەژە
روباه پشم ریخته
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گەندەژە (کرما.٬ بابا.)
بۆگەن٬ گەنەژە٬ خوار٬ ڕەزیل٬ خراپ٬ بەد٬ گەنە٬ گیای ژاکاو و شێلراو و گنجاو.ـــ کردن: خراپەکردن.ـــ خۆر: پیسکێر٬ چەپەڵ خۆر.ـــ موو.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گەندەڵ
داری وشکی کەڕەپووی کولۆر
گەندەڵ
داری ڕزیو و کرمن و کڵۆڵە.
گەندەڵی
پوسیدگی
گەندەڵی سیاسی
Political Corruption
گەندەڵی سیاسی
کەڵک وەرگرتن لە دەسەڵاتی سیاسی بۆ گەیشتن بە قازانجی شەخسی و ناڕەوا بە گەندەڵی سیاسی لە قەڵەم دراوە. گەندەڵی ماڵی و ئیداری، گرنگترین لایەنی گەندەڵی سیاسی لە ئەژمار دێت. ڤیتۆ تانزی، هۆکارەکانی بڵاوبوونەوەی گەندەڵی، بەم شێوە ناوبردە دەکات :
1ــ یاسا و ڕێساکان (وەک دەرکردنی ئیجازەنامە، بە ناوچەیی کردنی ئیشوکارەکان).
2ــ چاودێری کردنی ڕیککەوتننامەی کڕین و سەرمایەدانانی دەوڵەتی (وەک دروستکردنی ڕێگەوبان پرد و فڕۆکەخانە).
3ــ ئەو بەرنامانەی کە پاڵنەرن بۆ باجدان.
4ــ چاودێری بە سەر ڕەوتی دامەزراندنی کارمەندان.
5ــ ماهییەتی سیستەمی سیاسی.
6ــ ماهییەتی سیستەمی سزادان.
بە بڕوای تانزی، گەندەڵی سیاسی لە زۆربەی وەڵاتان لە ژێر سەری ڕێبەرانی سیاسییەوەیە و لە هەندێ وەڵاتی دیکە لە لایەن کاربەدەستانی دەوڵەت و کارمەندانی شارەوانییە. ئەو دەوڵەتانەی کە بەپێی بەرنامەی ئایدیالی بەهێز و شۆڕشگێڕانە، دەگەن بە دەسەڵات، ڕەنگە بتوانن تا ماوەیەک بە پاڵپشتی ئەم ئایدیالە و هەستوخوستی شۆڕشگێڕانە، گەندەڵی کۆنترۆڵ بکەن بەڵام هەر کە هەست و سۆزەکە نیشتەوە، سەرلەنوێ هەڵدەداتەوە و پەرە دەستێنێ و ڕیشە دادەکوتێ. لە سیستەمی دیموکراسی ڕاستەقینەدا گەندەڵی ڕێبەران و بەرپرسانی سیاسی کۆنترۆڵ دەکرێت یان ئاشکرا دەبێت و بەری پێ دەگیردرێت و بە دەگمەن دەگاتە ئاستی گەندەڵی لە وەڵاتانی ئیستبدادیدا.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
گەنمە قەندەهاری
گەنمێکی وردی سپی بەپێزە لە گەرمیان دێتە بەرهەم
گەنمەقەندەهاری
نوعی گندم
گەنمەقەندەهاری
جۆرێ گەنم