ئەوەندوکە، هێندێکی کەم

اندوه

کوڵ، خەم، کەسەر، غەم، پەژارە، خەفەت: ئەوەند زاری کەرد نە ئەندۆی دەروون/خوڕۆش کەرد نەسەنگ قولەی بێستوون «خانا»

(نا.) خەم و خەفەت، پەژارە. ((ئەوەندە ززاری کەرد جە ئەوەندۆی دەروون)) ((خوڕۆش کەرد نە سەنگ قوللەی بیستوون)) (خانا- ٤١٣).

نێوداری مەشکەیە،(دەر)ناودۆک، ناومێری، (هەورا): نێرەژەن

ئیزاح

محازرە

ئەندیشمار

ئەندێشی لێ مەکە

مەترسی

اندیشه
بیم و هراس

بیر کردنەوە
ترس و خۆف

١- (نا.) تم: ئەندێشە. ((هەرچەند دەکەم فکر و ئەندێش، تەوەلابووم لە قەوم و خوێش)) (فۆلکلۆر). ٢- (ری. فع.) وەکوو پاشبەندێک لە تەرکیبدا سفەتی فاعیلی دروست دەکا. دوورەندیش (ئەو کەسەی قووڵ تێدەفکرێ، ورد لێک دەداتەوە). تێبــ.- ئەوەندەی پێم شک بێ لە کوردیدا هەر ئەو تەرکیبە هەیە.

مەترسی، سام، ئەندێشی لێ مەکە. لێی مەترسە، سامی لێ مەکە

ئەندێش

اندیشه، بیم، هراس

ئەندێش

(نا.) ١- بیر، خەیاڵات. ٢- ترس، غاییلە، مەترسی، واهیمە. ((ئای سلێمان بەگ عەداڵەت پیشە)) ((لە دێوی کێوی قاف بێ ئەندێشە)) (پیرەمێرد-٣٣٨) ((فەرقی ئینسان و وڵاغ ئەندێشەیە، ئەندێشەیە)) ((بۆ نەمانی عەقڵ و ئیدڕاک، مەی، دزێکی کارییە)) (دلدار: گم- ٢٥) *ئەندێش تێبــ.- هەرچەندە ئەم وشەیە لە ئەدەبیات و فۆلکلۆری کوردیدا بەکارهاتووە بەڵام بە لای منەوە وشەیەکی فارسییە.

پۆنج._کردن: پۆنجین، ڕامان

(ئم.) مانای (دە...، لەناو...) دەبەخشێ و لە لەهجەی ناوەندیدا بێجگە لە یەک دوو کینایەدا نەبێ بەرچاو ناکەوێ و بە تەنیاییش نەبیستراوە. بەڵام لە لەهجەی باکووریدا (هوندور، هوندروو) بە مانای (ژوورەوە، داخڵ) ماوە. یەکەندەر دوو (یەک ئەندەر دوو)، (کن.) کتوپڕ، لە ناکاو.