قامکێکە لەنێوەڕاستی قامکی شادێ و براتوو تەڵەیدایە

حد وسط، میانگین

مام ناونجی

(هەورا.): ناوەنگ. (خۆ.): نێوەڕاست٬ ناوەڕاست٬ ناڤند.-ی : ناونجی٬ ناوبانگ

مرکزگرایی

Centralism

ناوەندگەرێتی (سەنترالیزم) لە وشەی لاتینی centrum بە واتای ناوەند وەرگیراوە. لە زاراوەی سیاسیدا بە سیستەمێکی دەسەڵاتداری دەگوترێ کە هەموو کاروبارە ئابووری و سیاسی و ئیدارییەکان لە ناوەندی وەڵاتدا کۆدەبێتەوە و هەموو دامودەزگە ناوچەیی و پارێزگاکان دەبێ ملکەچی دەسەڵات و بڕیارەکانی ناوەند بن. ڕژێمی هیتلەر نموونەیەکی تۆخی ئەم سیستەمەیە بە چەشنێک کە لەم حکوومەتەدا پلە و پایە ناوچەییەکان تاکوو ئاستی دەزگە نزمەکانی حکوومەتی ناوەندی داکشابوون.
لە بەرانبەر ناوەندگەرێتیدا سیستەمی نامەرکەزی (دیسەنترالیزم) لە ئارادایە. لەم جۆرە حکوومەتانەدا بە پێچەوانەوە، هەموو دەسەڵاتەکان لە ناوەند چەق نابەستێ بەڵکوو دەڤەرە ئۆتۆنۆمی یا فیدراڵیەکان لە سەرانسەری وەڵاتدا ئەرکەکانی خۆیان جێبەجێ دەکەن و لە چوارچێوەی هەندێک یاسای دیاریکراو لە کاروباری ناوخۆییدا سەربەخۆییان پێ دەدرێت. نموونەی بەرچاوی ئەم جۆرە حکوومەتە، سیستەمی فیدراڵیزمە. (بڕوانە چەقبەستن و فیدراڵیزم)
نوخبە سرآمد/ نخبه elite کەسێک کە لە کۆمەڵگەدا بە هۆی چەند تایبەتمەندیەک (واقیعی یان خەیاڵی) خاوەنی پێگەیەکی بەرجەستە و شیاو بێت. کەواتە هەرکەسێک لێهاتووتر و شایستەتر بێت، نوخبە لە قەڵەم دەدرێت.
ئەم زاراوە لە لایەن ویلفیرد پارتۆ کۆمەڵناسی ئیتاڵی، بۆ شرۆڤەی کۆمەڵایەتی لەسەر دوو توێژی کۆمەڵگە هاتە ئاراوە: 1) توێژی بن دەست یان ڕەشەگەل. 2) توێژی باڵا یان نوخبە. توێژی باڵا دوو جۆرە: یەکەم، نوخبەی فەرمانڕەوا، دووهەم، نوخبەی سەرکەش.

مرکزی

بەهەموو شتێک دەوترێ کە لە ناوەندی دوو شتدابێ

بەهەموو شتێک دەوترێ کە لە ناوەندی دوو شتدابێ

شتێ کە لە ناوە ڕاستا بێ

میانجی

کەسێکە بکەوێتە ناوەندی دوو کەسەوە بۆ ڕێکخستنیان (وسیت)

ناو بژیکەر

کەوتنە ناوەندی دوو کەسەوە بۆ ڕێکخستنیان (وساتە)

مرکزیت
میانەروی

میانەڕەوی لە هەموو شتێکدا

میانەڕەوی لە هەموو شتێکدا

دەناوە ڕاستا بوون
نە زۆر توندڕۆ نە زۆر لەسەر خۆ

شتی ئاوەنجی

طبقه متوسط

Middle class

چینی بورژوا، لە باری مێژووییەوە بە چینی میانە ناوی دەرکردووە. لە سیستەمی سەرمایەداریدا نێوان چینی سەرمایەدار و کرێکار، دوو گرووپی بەرفرەوانی کۆمەڵایەتی سەری هەڵداوە: گرووپی یەکەم بریتییە لە، خەڵکانی بازرگان، مامەڵەچی، دوکاندار، خاوەن دەزگەی بچووکی ئابووری و بەرهەمهێنی سەربەخۆ. گرووپی دووهەم بریتییە لە: خەڵکانی خوێندەوار، ئەندازیار، پزیشک، مافپەروەر، مامۆستای زانکۆ، فێرکار، خوێندکار، کارمەند و مووچەخۆر. ئەم دوو گرووپە بە چینی میانە یان چینی وردە بورژوا پێناسە کراون. (بڕوانە وردە بورژوازی)
مارکسییەکان ئەم گرووپانە لە باری عیلاقاتی سیاسییەوە بە دوو گرووپی دیکە دابەش دەکەن: یەکەم، توێژی باڵای چینی میانە کە لە ژیانێکی خۆش بەهرەمەندە و لە بەریانی خەباتی چینایەتیدا دەچێتە بەرەی سەرمایەدار و تاقمی دەسەڵاتدارەوە. دووهەم، توێژی خوارووی چینی میانە کە بەهۆی لەدەستدانی ئیمتیازەکانی، خۆی دەخاتە پاڵ چینی پڕۆڵتاریا. کەواتە توێژی باڵای چینی میانە، لە ماهییەتی سیاسیدا کۆنەپەرست لە ئەژمار دێ و توێژی خواروو، شۆڕشگێر.