الماس

بەردێکی زۆر سەخت و بەنرخە

(نا.) ١- بەردێکی سەختی بە ورشە و گرشەی بەقیمەتە، ئەسڵەکەی ڕەژیی (کاربۆن)ە. تێبــ.- لەبەر سەختی و ڕەقی هیچ ماددەیەک کار دە ئەڵماس ناکا و خۆی هەموو ماددەیەک دەڕووشێنێ و شوینی دەکا، بۆیە بۆ کون کردنی هەندێ شت و بڕینەوەی شووشە، لە سەنعەتا کەڵکی لێ وەردەگیرێ. بۆ ڕازاندنەوە و خشڵی ژنان بەکاردەهێنری. ڕەنگی سەوز و سوور و شین و ڕەشی هەیە (مەیلەو ئەو ڕەنگانەیە)، لە هەموان گرانتر و پەسندتری ئەوەیە کە هیچ ڕەنگی نییە وەکوو بلوور. کاتێ لەکان دەریدێنن پارچەکانی ناقۆڵا و کڕێژاوین بۆ لێک و لووس کردن و بریقەدار کردنی بە خاکەی خۆی دەیسوونەوە. کانی لە هیندستان، ئەفریقای جنووبی، ئوسترالیا و جێگای دیکەش دۆزراوەتەوە. لە کوردەواری دەکوترا هەر شوێنیک برووسکی ئاسمانی لێ بدا ئەڵماسی تێدایە. ٢- (مج.) آ) زۆر تیژ: ((پردی سێڕاتێ لە موو باریکتر و لە ئەڵماس تیژترە))، گوێزانەکەی وەها تیژ کردووە دەڵەی ئەڵماسە. ب) هەر شتێکی بریقەدار و ڕوون. ((ئەوا ساماڵی کرد ڕۆژ کەوتە سەر شاخی گڵەزەردە)) ((بەسەر ئەو بەفرەدا تیشکی هەتاو ئەڵماسی خوا کردە)) (پیرەمێرد-١٣٦) ٣- ناوە بۆ ئافرەتان.

ڕووژە، بەردێکی نرخدارو زۆر ڕەقە، شووشەی پێ دەبڕڕێتەوەو دەشکرێتە قاشی ئەنگوستیلەو هەموو جوورە خشڵێکی._تراش: پیاڵەو بەرداخێکە، کە تاشرابێ و گۆشەبێ

( exmas))

پێنج یەکان.

(ئیرتماس - irtimas)

خۆ نقوم کردن لە ئاودا.

(ئیغتیماس - ixtimas)

خۆ نقومکردن لە ئاودا، خۆ بە ئاواکردن.

(ئیلتیماس - iltimas)

داواکردن، داوا کردنی شتێک بە ڵاڵانەوەو پاڕانەوە.

(ئەلماس - elmas)

بەردێکی گرانبەهایە، ئەڵماس.

(ئاماس - amas)

ئاوسان، پەنەماو، ئاوسیاگ، هەڵماساو.

(ئینتیماس - intimas)

مەحو بوو، نەمان، دیارنەمان.

مایكون علیه قبل غسله / شۆ.

لِەشده، ماست شده، مَرهم شده.

بووگە بە مەڵهەم. [پلیشاوەتەوه.]

تَهَرّی، تَمَرهَم.

بۆتە مەڵحەم، بووە بە مەرهەم

بەرماچ

(تەماس - temas)

پەیوەندی کردن، نزیکی.

تلامَسَ / بەری کەوت. لێی دا.

تَلامُس / بەرکەوتن. بەریەک کەوتن. لەیەکدان.