مەلەوێچە

گیاه ملوکیه

مالۆچە، مالۆنچە

چل ڕۆژ لە سەرەتای زستانەوە

چله بزرگ

چل ڕۆژ لە هەوەڵی زستانەوە

چڵ ڕۆژەکانی سەرەتای زستانێیە

کنایه از آدم عصبانی

برێتی لە مرۆی تووڕە و تۆسن

عنفوان گرما
کنایه از چله تابستان

جەنگەی گەرمای زۆر
برێتی لە چلەی هاوێن

از پرندگان شکارچی

کۆللارە، باڵدارێکی ڕاوکەرە

کۆڵێکی بەستراو بۆ ئەوەی کە بەکوڵ هەڵبگیرێ

کوله پشت

تێلەکە

کۆڵ، تل، پشتی

یُورشگاه.

هرووژگە. [جێگەی هێرش کردن.]

تَغر.

جای بریدن آب از جوی

شەلەگە

کەلەبەرێکە لە جۆگەی مەرەزەدا کە ساڵێک لەوە پێش ئاوی لێ کرابێتە سەر قاڵبێک و ئیمساڵ گیرابێ بۆ ئەوەی ئەو قاڵبە بەیاری بمێنێتەوە و ، لە خوارترەوەی کەلەبەرێکی تر کرابێتە ئاوەکەوە بۆ سەر قاڵبێکی تازە

جای بریدن آب از جوی

جێگەی دا دڕینی جۆگە

کلکه، شەلەگا. دەراو، دەرگای جۆگەی دێراوانه، لە نێو جۆگەدا کەلێنێکی تایبەتی بۆ ئاو شکاندن دەهێڵینەوە، کەلەبەرێکه لە جۆگەی مەرەزەدا، کەساڵێک لەوە پێش ئاوی لێکرابێته سەر قالبەکە و ئیمساڵ گیرابێ بۆ ئەوەی ئەو قاڵبەیە بە یاری بمێنێتەوە و لە خوارترەوەی کەلەبەرێکی تر کرابێتەوە بۆ سەر قاڵبێکی تازه. ـ دان: ڕێدان، مەیدانان. گۆلێکیشە پەنگاوی خوواردبێتەوە و دەراوی لێ بکرێتەۆه بۆ ئاودانی شیناوەردی. سوولی، سوولاڤ، پرژ.

ستوندە، ئەستوندە، ئەستوندەی دەوارو قایمەی مێوان و ئیترە