(جەلیفە - celîfe)

ساڵی نەهات و قات و قڕی.

جلیقه

جلیسقە

(جەلیل - celîl)

ڕێزدار، گرانقەدر، بەتەمەن، گەورە، مەزن.

(جولەیل - culeyl)

جلی وڵاخان، پەردەی سەر کەژاوە.

(جەلیلە - celîle)

ژنی رێزدار، ژنی گرانقەدر، ژنی هێژا، وشترێک کە لە یەک سک پتر نەزابێ.

(جەلییە - celîye)

هەواڵی دروست، حەقیقەت، ئاشکرا، دیار.

(جه نگهای سه لیبی ـ cenghaye selîbî)

ئه و شه ڕانه یه که له سه ده ی یازده و تا ئاخر و تۆخری سه ده ی سێزده ی زایینی له لایان له شکرییانی مه سیحی و موسڵماناندا روویدا،مه سیحیان له وڵاتانی ئه وروپاوه چه ند که ڕه تێک به مه به ستی گرتنی (بیت المقدس)هێرشیان کردو چونکه نیشانه ی خاچ به جل و به رگ و به یداخ و ئاڵا کانیانه وه بوو به سه لیبییان ناویان ده کرد ئه و شه ڕانه ش به ناوی شه ڕێن سه لیبی ناویان ده کرد.

(جولیدەن - cûlîden)

بڕوانە «ژولیدەن».

(جەوهەرلیمو - cewher lîmû)

ئەسیدی سیتریک.

جووڵان

پلاندانان بۆ سیاسەتی دەرەوەی وەڵاتێک بە لەبەرچاوگرتنی هۆکارە جوگرافییەکان. بابەتی جوگرافیای سیاسی، خوێندنەوەی بنەما جوگرافییەکانی دەسەڵاتی دەوڵەتە واتە لێکدانەوەی دەوری کەشوهەوا، سەرچاوە سرووشتییەکان، شۆێنکاتی جوگرافیایی، حەشیمەت و تایبەتمەندیە کەلتووریەکان بە سەر سیستەمی سیاسی وەڵاتێک. ئەرەستۆ دەڵێ: بە بێ ڕەچاوکردنی جوگرافیا، ئەقڵی سیاسی بڕ ناکات. «جان بۆدن»، یەکەم بیرمەندی هاوچەرخ بوو کە پێوەندی نێوان زانستی سیاسەت و جوگرافیای بەرجەستە کرد. «مۆنتسکیڤ» و «ڕۆسۆ»، هەرکامیان بە نۆبەی خۆیان لەسەر پێوەندیی هۆکارە جوگرافییەکان و کەشوهەوا بە سەر شێوازی حکوومەتکردن و کاریگەری ئەم هۆکارانە بە سەر سیاسەت و ئازادی خەڵک، توێژینەوەیان کردووە.
یەکێک لە پێشەنگەکانی جوگرافیای سیاسی، «هاڵفۆرد مەکیندر» ( 1947-1861) نووسەری بەریتانی بووە کە پێی وابوو چارەنووسی مێژووی جیهان، ئاکامی شەڕ و ململانێی هێزی وشکایی بووە لە بەرانبەر هێزی دەریاییدا.
بابەتی نوێی جوگرافیای سیاسی، لێکدانەوەی مەسەلە جیهانییەکانە لە ڕوانگەی جوگرافیاییەوە. سەرهەڵدانی ناوەندە جیهانییەکانی دەسەڵاتی نوێ، گرنگایەتی سەرچاوە سرووشتییەکان لەباری دەسەڵاتی سیاسی و پێوەندیی باکوور و باشوور لە جوملەی سەرباسەکانی جوگرافیای سیاسی مودێرنەیە. لێکدانەوەی سنوورە سیاسییەکان و ناوچە سەرسنوورییەکان، هێزی دەریایی و وشکایی و ناوەندە سیاسییە بەهێزەکانی دەسەڵات لە باری جوگرافییەوە بابەتی توێژینەوەی جوگرافیای سیاسییە.

جغرافیای سیاسی

Geopolitic

کەووڵکردن، پێست لێکردنەوە

جاڤزێلک، ناوێزە، ناشنا، پڕپرس

ترسان، ماندووبوون، خاوبوونەوە

دەرهێنان، دەرکردن

حاشا و کلاً، به هیچ وجه، مطلقاً

بە هیچ بارێکدا نە، نا هەرگیز