وشەدان

سەرچاوە: نالی

طیلەسم

طەلیسم، پارچە کاغەزێک یا پارچە میتاڵێکە جادووگەران چەند وشە و نەخش و خشتەیەکی لێ ئەنووسن گوایە بۆ چاوەزار و شتی وا باشە. کراوە بە کینایە لە ڕاز و نهێنیی و شتی پەی پێ نەبراو.

دامێنی بە ئەنواعی گوڵ و مڵ خەمڵابێ
گەنجێکی تێدا بێ کە طیلەسمی نەشکابێ

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

طین

[ا.ع ]

(تین ـ tîn)

گڵ ، قوڕ.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

طَيَّنَ

لَطَّخَ بالطین / قوڕاوی کرد. قوڕی تێهەڵسوو.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

طَيَّنَ

تُراب ممزوج بالماء / قوڕ. لیتە. هەڕی. تلۆل. زڵفاو. هەڕ. هەڕگ.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

طَيَّنَ الحائطَ

طلاه بالطین / بە قوڕ سواخی دا.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

طِين خزفي

فخار / گڵێنە. قوڕی گڵێنە.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

طينَة

قِطعَة من الطین / قوڕ. پارچەیەک قوڕ. تۆپەڵە قوڕ.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

طينَة

خِلقَة. جِبِلَّة / ڕوخسار. ڕەفتار. چۆنیەتی. ڕەوشت و خوی سروشتی و زکماکی.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

طینت

[ا.ع ]

(تینه ت - tînet)

ته بیعه ت، خیلقه ت ، سروشت، خوو، نیهاد.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

طیهوج

[ا ]

(ته یهوج ـ teyhûc)

سۆسکه، سوێسکه، سوێسک.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

طیور

[ا.ع ]

(تویور ـ tuyûr)

باڵنده کان.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

ظَيِّ. طَيّان

عَسَل / هەنگوین.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

عن طيب خاطر

بكل سرور / بە دڵێکی فراوان و خۆشیەوە.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

قَواطِع. طيرقاطِع. ضِد الأوابد. غَير مُقيمَة في مكان واحد صيفاً وشتاء

باڵندەی کۆچەر. شوێن گۆڕ. گەرمیان و کوێستان کەر.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

كَأَنّ على رؤوسِهم طَير

ساكنون. لایتحركون / جووڵەی بۆ ناکەن. نقەیان لێوە نایەت.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

لَفتَة كريمَة طَيِّبَة

بادرة تُعَبِّر من عاطِفَة ورعایَة / ئاوڕدانەوەیەکی دڵسۆزانە. بە تەنگەوە هاتن. یارمەتی. چاودێری کردن.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

مُضْغَة طَيَّبَة

لقمُة سائِغَة / پارووی ئاسان قوت. دەستکەوتێکی ئاسانء باش.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

أبو النطيط

جُندُب. نوع من الجراد / کوللە مسکە.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

أساطين

علماء حكماء / زانیاران. کاربەدەستان. گەورەپیاوان. میر و سەرداران.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

أطيَب

أكثر لَذَّةً وطِیبَةً / خۆشتر. باشتر.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

أطيَبَك إستَطاب. وَجَدَه طَيباً

خۆش بوو لەلای.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

إحتضن الطيرُ بيضَهُ وعلى بيضه

رَخَمَ للتفریغ / لەسەر هێلکەکەی (هەڵنیشت. کڕکەوت).

سەرچاوە: شیرینی نوێ

إستَطارَ الطَيرَ

طَیَّرَهُ / مەلەکەی هەڵفڕان.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

إستَطيَبَ

إستَطاب. وَجَده طِیِّباً / خۆش بوو لەلای. بەتام بوو.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

إستُطِيرَ

ذُعِرَ. خاف / ترسا. داچڵەکی. ترسی لێنیشت.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

إستُطِيرَ

ذُعِرَ. خافَ / ترسا. داچڵەکی.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

إصطياد

صَیّد / ڕاو. ڕاوکردن.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

إصطياف

السَفر الی المَصیف أو الإقامَة فی المصیف. سَفرة صَیفیَة / هاوینەهەوار کردن. چوون بۆ (هاوینەهەوار. لەیلاخ. سەیران). هاوین گەشت.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

إنتَبَزَ الخطيبُ

إرتفع فوق المِنبَر / وتاربێژ سەرکەوتە سەر دوانگە.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اباطیل

[ا.ع - ا ]

(ئەباتیل - abatîl)

قسەی بێهودە، بێ بنەما، نادروست.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

ارض لايطير غُرابها

مُخصِبَة / زەوی بە پیت.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اساطیر

[ع - ا ]

(ئەساتیر - esatîr)

ئەفسانە، داستان و حیکایەتی خەیاڵی.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اساطیر الاولین

[ع - ا ]

(ئەساتیرول ئەڤەلین - esatîrul evelîn)

ئەفسانەیی پێشینیان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اطیاب

[ع - ص - ا ]

(ئەتیاب - etyab)

خۆش بۆ، پاکان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اطیب

[ع - ص - ت ]

(ئەتیەب - etyab)

خۆشبۆتر، پاکیزەتر، خۆشتر.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اعطیە

[ع - ا ]

(ئەئتییە - e’tiye)

بەخشش.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

الجنس اللطيف

نساء / ئافرەت. مێ.

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان