گیایەکی کێوییه، تۆوێکی وردی ڕەشی هەیە، ئەیکەنە ناو ئاگرەوە ئەیسووتێنن، بۆنێکی خۆشی هەیه، ئەڵێن بۆ چاوەزار باشە!

له شەوقی ڕوویی شەمع و، زوڵفی دوود و طووڕڕەیی مەجمەر
سوپەند و عوود و پەروانه، بخوور و غالییه سووتن

لەشکر.

لە خەوف و خەجڵەتی، بەدری شەهی ئەنجوم سوپەهـ ئێستەیش
کە هەڵدێ، زەردیی و سووریی لە طەلعەتیا نومایانە

جاران سوپا کراوە به چەند بەشەوە , موقەددەمه و موئەخخەرە و مەیمەنه و مەیسەرە و قەلب، واتە , ئەوانەی له پێشەوە ئەڕۆن و ئەوانه ی لە دواوە ئەڕۆن و ئەوانه ی لای ڕاست ئەگرن و ئەوانه ی لای چەپ ئەگرن و ئەوانەی له ناو جەرگەدان، ئەرکی هەرە زۆری جەنگ ئەکەوێتە ئەستۆی ئەمانەی دوایی. قەلب

ئەم طاقمه مومتازە کەوا خاصصەیی شاه ن
ئاشووبی دڵی مەملەکەت و قەلبی سوپاهن

نظامیگری/ میلیتاریزم

militarism

میلیتاریزم، چوار شێواز لەخۆ دەگرێ: شەڕەنگێزی، زاڵبوونی هێزەچەکدارەکان بە سەر دەوڵەت، ستایشی سوپا و بە هەرەوەز کردن بۆ گەیشتن بە ئامانجی چەکداری. کاتێک ئەم چوار شێوازە بە تێکڕا بێتە کایەوە (وەک ژاپۆن لە سەردەمی هیدکی تۆجۆ 44-1940) میلیتاریزم بە تەواوی پاوەجێ دەبێت. کاتێکیش دوو یا سێ شێواز بێتە کایەوە، حاڵەتێکی ڕێژەییە.
میلیتاریزم، مانای زۆری لێبۆتەوە. هەندێ جار بە واتای شەڕەنگێزی یان سیاسەتی پاوانخوازانە لە ئاست دەرەوە و ئامادەبوون بۆ بەرپاکردنی شەڕ بە کار هاتووە. لە شوێنی دیکەدا بە واتای سەروەری سوپا بەسەر دامودەزگەی دەوڵەتە. لە کەشێکی وەهادا بۆ ئەوەی دامودەزگەیەکی دەوڵەتی بە میلیتاریزم ناو دەربکا، دەبێ بەستێنی دەسەڵاتی چەکداری و مەدەنی بە وردی لێک جودا بکرێتەوە و دەسەڵاتی چەکداری بە سەر دەزگە ئیداری و سیاسیەکاندا زاڵ بێت. یەکەمین نیشانەکانی جیاوازی ئەم دوو بەستێنە لە ڕژێمی پادشایی ئێران لە سەدەی پێنجەمی پێش زایین بەدیهات.
پێودانگی سەرەکی بۆ دەرکەوتنی دەسەڵاتی هێزە چەکدارەکان لە دەوڵەتدا ڕادەی بەهرەداری سەربازەکانە لە دەزگەی سیاسی ئەو وەڵاتەدا. نمونەیەکی دیکە لەم جۆرە حکوومەتە، ئیمپراتۆریەتی ڕۆمایە لە سەروبەندی کۆتایی هاتنیدا.
دەسەڵاتی هێزی چەکدار بە سەر دامودەزگەی حکوومەتدا هەمیشە بە واتای بە کارهێنانی سیاسەتی شەڕخوازانە نییە لە ئاست وەڵاتانی دیکەدا. بۆ وێنە ژاپۆنی سەردەمی توکوگاوا و دیکتاتۆرییەکانی ئەمریکای لاتین. مانایەکی تری میلیتاریزم کۆنترۆڵ کردنی ژیان و کومەڵگەیە لە لایەن هێزە چەکدارەکانەوە. بەم هەژمۆنییە کە بە حەزی چەکدارەکان کۆمەڵگە بەڕێوە دەچێ، دەگوترێ کۆمەڵگەی «میلیتاریزە». جاری واش هەیە لە دۆخێکی جەنگیدا تەواوی دامودەزگە کۆمەڵایەتیەکان دەکەونە خزمەت هێزە چەکدارەکانەوە، بۆ وێنە وەڵاتی بەریتانیا لە شەڕی دووهەمی جیهانیدا.

ڕەگەزناسی سوپایی. سوپاناسی

سوپاناسێتی

پێشڕەوی لەشکری کوردستان

بستە، ،وابستە، بستگان، دست و پا.

دست و پا، تلاش، کوشش.

وابەسە، دەسەوبەسە.[دەسوپێوەند]

تەڵوپا، تەڵاش، هەوڵدان.[تەقالا، کۆشش]

اَتباع، مَنسوبین (جرامین)، مُتعلَّقین.

سَعي، جَهد، اِقدام، تَهیئَة.

کتن.

کەتەن.[دەستو پێ بە یەکەوە گرێدان.]

پَلمَس، پَلمَسه، پَلمَسیدن، دَسپاچه شدن، دست و پا گم کردن.

دەسەپاچەبوون، هەوڵبوون.[پەشۆکان، سەرلێتێکچوون]

دَهشَة، اِضطِراب، اِنزعاج، اِرتِخاش، تَهَوُّک، تَبَرُّم.

دست و پنجە دادن، دستِ کُشتی دادن. (مقدمه ی کشتی گیری)

دەسومشتاق.[تەوقەکردن (لە سەرەتای زۆرانبازیدا.)]

تَصافُح.

دەسوپێوەند

دست پیمان، دست پیوند، دست دوستی، پیمان.

دەسوپێوەن، دەسدۆسی.[پەیمان بەستن]

مُعاهَدَة، اِتَّحاد، دَستیفمان، عَقدُ الْاِتَّحاد.

خدم و حشم

دەستوپێ، نۆکەر و کارەکەر