زندگی شهری، تمدن

ژیانی شارستان، ژیاری

مەبەست لەم زاراوە، شێوە ژیانی شارستانییانەیە لە کۆمەڵگەیەکی شاری کە سێ واتای لێدەبێتەوە:
ـــ بەرەوپیری ئەقڵ و مرۆڤایەتی چوون.
ـــ ئەنجامدانی بەڕێوجێی کاروباری ژیان.
ـــ هەنگاونان بەرەو ئاکار و ئەخلاقی شاری.
شارستانەتی لە زاراوەی سیاسیدا «بە کۆمەڵێک دەزگە و ڕێکخراوەی کۆمەڵایەتی، پێوەندی ئابووری و کۆمەڵایەتی، ئایینی، هونەری و ئەدەبی و بەرهەمهێنان لە کۆمەڵگەیەکی پەرەسەندوو» دەگوترێ. بە واتایەکی دیکە، شارستانەتی بە کۆمەڵێک پاشکەوتی مادی و مەعنەوی مرۆ لە کۆمەڵگەیەکی پەرەسەندوو دەگوترێ. شارستانەتی لە زانستی مرۆناسیدا وەک پاژێک لە کەلتوور لە قەڵەم دراوە.

تمدن

Civilization

(شەبستان - șebstan)

خەوتنگەی شەو، حەرمسەرا، بەشی سەراگیراوی مزگه-وتێن گەوره، میحراب.

(شیش پیستان ـ ișpistanș)

دێڵەسەگ ، (جنێوە بەژنان دەدرێ).

کێڵگەی شلێک.

(شەهریستان ـ șehristan)

شاری گه وره به شارۆچکەو گوندەکانییەوه.

(شیکارستان ـ ikaristanș)

ڕاوستان ، جێ راو ، شوێنی راو ، راوگه.

شبستان

شەبسان

تاریکستانی.

کوڕ زیبی دەبوستانە، کچ شەمعی شەبوستانە
بۆ بەزمی تەماشا کوڕ، بۆ خەڵوەتی تەنها کچ

حەرمسەرای شاهان و تەختی نووستنیان کە تەنیا مۆمێکیان تیا دائەگیرساند..

پەرچەمی ڕوو دادەپۆشێ، پێچی زوڵفی پێچەیە
دا بە ڕۆژیش پێی بڵێن شەمعی شەبوستانی هەیە

یەکەم شەوی زستان کە لە هەموو شەوێک درێژترە

شەوی پەردە. کاتی پێک گەیشتنی زاوا و بووک.

(سائستان - sa’istan)

هه ژارو بێنه وا که له جه ژنی ره مه زاندا سه ده قه و سه ر فتره له خه ڵکی وه ربگرێ.

(غەریبستان - xerib stan)

جێی غەریبان، خانەی غەریبان، گۆڕستان.

(غول غولیستان - xul xulistan)

شوێنێ غەڵبەغەڵب و هەراو هوریای تێدابێ.

(غەمستان - xemstan)

غەمگە، شوێنی خەم، خەمستان.