تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئەفسانە
سمر، قصة، حکایة، نقل.
ئەفسانە
«نا.» ۱- چیرۆکێکی ڕووداوی کۆنی وا بگێڕێتەوە نەچێتە مێشکەوە و ئاقڵ نەیگرێ٭حەکایەت، داستان، نەقڵ، «هو.» ڕاز، هەقایەت. ۲- «مجـ.» قسەی ناڕاست، قسەیەک بە مەبەستی خەڵەتاندن بکرێ. «مێهری ڕوخی زیبات، بە ئەفسانەیی زاهیر» «دەرناچێ لە دڵ، زەحمەتی بێهۆدە چ لازم» «ئەدەب: گمـ- ۵۹» «نەا، ئەو دەبدەبە و، سەر ئەو سەراوە» «ئێستە ئەفسانە و نەخشی سەراوە» «پیرە مێرد- ۱۲۵» «شەش مانگ بەم ئەفسانەگلی دامەوە لای خۆی» «نەمزانی ملم بشکێ تێدا چووم زەرەرم کرد» «ڕەزا- ۱۳»
ئەفسانە
چیڕۆک و بەسەرهاتی پڕووپووچ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اسانسور
[ا فر ]
(ئاسان سور - asan sür)
باڵارۆ، مەصعەد.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
افسانە
[ا ]
(ئەفسانە - efsane)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
انسانیت
[ع - مص - جع ]
(ئینسانیەت - insanîyet)
تەربیەت وئەدەب و ئاکاری چاک، مرۆڤایەتی.
باڵەخانەی تاوسانی
فَراور، فَراوار، فَروال، فَربال، فَرباله، فَروانه، بادگیر، فَرواله.
باڵەخانەی تاوسانی
باڵەخانه. [ژوور لەنهۆمی دووەمی خانوودا.]
باڵەخانەی تاوسانی
غُرفَة.
باڵەخانەی تاووسانی
کۆشکی هاوینی
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بخسانیدن
[مص - م ]
(بەخسانیدەن - bexsanîden)
برووساندن(باک)
پڕیشک ئاویژتنی ئاوور، ترووسکەدان
بنەڕەتیی یەکسانی
بنەڕەتێکی یاسایی و سیاسییە کە دەبێ بەو پێیە، لە هەموو کاروباڕێکی کۆمەڵایەتیدا هەموو کەس بە یەک چاو تەمەشا بکرێ، بێجگە لەوەی بۆ کردەوەیەکی دیاریکراو دەرهەق بە هەندێ کەس یان گرووپ بەڵگەی تایبەت بە دەستەوە بێت. ئەم پرەنسیپە لەسەر ئەم گریمانە ڕاوەستاوە کە تەواوی خەڵک لە بابەت «مافی سروشتی» پێکەوە یەکسانن. ئەم بۆچوونە هۆی نالێکچوویی زەینی و جەستەیی نێوان خەڵک ئەگەڕێنێتەوە بۆ «بەروبوومی کۆمەڵایەتی» و «نایەکسانی دەرفەتەکان» . لە لایەکی دیکەوە دژبەرانی یەکسانی، لەسەر ئەم باوەڕەن کە نالێکچوویی کەسەکان تاڕادەیەکی زۆر زاتییە و تەکوزی و هایراکی کۆمەڵایەتی بەپێی ئەم دۆخە دروست ئەبێ.
بنەڕەتیی یەکسانی زۆرتر ڕواڵەتێکی ئەخلاقی و مرۆڤدۆستانەی هەیە و کەمترین خواستەکەشی ئەوەیە کە ئەبێ هەمووی خەڵک لە هەندێ مافی سەرەکی هاوبەش و دابینکردنی پێداویستییەکانیان بە یەکسان بەهرەوەر بن، بەڵام ڕادەی ئەم مافانە نادیارە و هەرچی خەباتی یەکسانخوازانەش بەربڵاوتر دەبێت، ئەوانیش زیاتر دەبن. مەسەلەیەکی دیکە پێوەندی نێوان یەکسانییەکانە، چونکە هەرکام لەوانە خۆبەخۆ یەکسانییەکانی دیکە لەخۆ ناگرن.
لانیکەم ێسیاسی و ئایدیۆلۆجییەکانی ڕۆژوا لەسەر کێشەی یەکسانی چەقی بەستووە و کۆڵینەوەی فرەلایەنی ئەم مەسەلەش بۆتە هۆی سەرهەڵدانی جووڵانەوەی سیاسی جۆربەجۆر لە سەدەی بیستەمدا. ئەم باسە لە «یەکسانی لە بەردەم یاسا»وە کە دروشمی لیبرالیزم* بوو، دەستی پێکرد و تا «یەکسانی دەرفەتەکان» کە دروشمی سوسیالیزمە، درێژەی پێدرا. لە سەدەی بیستەمدا جووڵانەوەی ڕاستگەرای گەورە بە دژی ئەم بیرۆکە بەرپا بووە.
بۆیسانەوان(هەورا)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بێسانەوان
بێسانەوان
جالیزبان، پالیزبان، فالیزبان، بُستان¬بان.
بێسانەوان
سەرپەرشتیکەری بێستان.
بێسانەوان
اُکّار، بُستاني.