(مست. مت.) ١-پێوانی درێژی، پانایی، قووڵایی، بەرزایی یا ئەستوورایی شتێک. ٢- دیاری کردنی مقیاسی جلوبەرگی ئینسان. بچۆ لای خەییاتەکە با ئەندازەت بگرێ. ((... هادی خان بۆ ئەندازە گرتنی هێلکەکان، کونێکی خڕی کردۆتە تەختەیەک...)) (قزڵجی: پێکەنین-١١٨)

(نا.) نەخۆشییەکە، بە هۆی (ڤیرووس)ی تایبەتی تووشی ئینسان دێت و (تا) لە پیاو دێنێ، هەندێ جار هەڵامەتیشی دەگەڵە و خەڵک لە یەکتری دەگرنەوە. تێبــ.- ئەم وشەیە کە لەم نیزیکانەدا- لام وایە لە ساڵەکانی ١٩٥٠دا- هاتۆتە ناو زمانی کوردی، ئەسڵی خۆی بە مەعنای (کارتێکردن، تەئسیر، نفووز) هاتووە و هیچ پێوەندی دەگەڵ نەخۆشێکە نییە، کەچی لە هەموو دنیادا هەر ئەم ناوە لە سەر زارانە و (گرتپ) کە ناوی عیلمی ئەم نەخۆشێیە بە زمانی کەسدا نایەت.

انگیزه

هۆ، مایەی سەرەکی

(نا.) هەر شتێکی کەسێک هان بدا بۆ کردنی کارێک. باعس، دافع (عا.). هس.: نەقیزە.

(ئیجازە - icaze)

مۆڵەت، رێدان، ئیجازەدان.

(ئورجوزە - urcûze)

قەسیدەیەک لە بەحری رەجز بێت، بەیتی کورت، شیعری کورت، هەروەها بەمانای رەجەز خوانی و بەخۆ هەڵگوتن لە مەیدانی جەنگدا دێت.

(ئەرزە - erze)

قوڕ، گەچ، زفت.

(ئیستیجازە - istîcaze)

مۆڵەت داواکردن.

(ئیستیزە - istîze)

شەڕوناکۆکی، نەگونجان.

(ئیسفەرزە - isferze)

جۆرە گیایەکی بیابانییە.

(ئیسکیز، ئیسکیزە - iskîz, iskîze)

جووتەو لەقەی چوار پێیان.

(ئەئیزە - e’ize)

ئازیزان، رێزداران.

(ئاغازە، ئاغارە - axare, axaze)

پەرگەما، بنەما.

(ئافرازە - afraze)

شولەی ئاگر، بڵێسە.

(ئافرووزە - afrûze)

پڵیتەی چرا.

(ئەفروزە - efruze)

پڵیتەی چرا، دەستە چیلە.

(ئیلکتریزە - iliktrîze)

بەشەوق هاتوو، هەر شتێ قوەتی کارەبایی تێدابێ.

(ئامیزە - amîze)

ئاوێتە.

(ئامیزە - amîze)

بڕوانە: امیختن - ئامیختەن،