گریال، شماطه

[کاتژمێر زەنگ لێدەر]

طَنّانه

رشیده. (شبکەی ریشەرا تاب دادن.)

[(هەڵبەستنی ڕیشەی ڕایەخ.)]

...

شرح و تفسیر

ڕاوە، مانالێ دانەوە، شیکردنەوەی نووسراوێک بە نووسراوێک

دوو ئاسنە بە ڕاست و چەپی زینەوە، سوار پێی تێ دەخات

رکیب، رکاب

زەنگۆ، ڕکێف، پلەکانی ئاسنی سەر کەوتنی خوانی زین، وزنگی

زەنگوو، ڕکێڤ، وێزەنگی، مەنەک، دووئاسنە بە ڕاست و چەپی زینەوە سووار پێی تێدەخات

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاوزەنگی لێدان.

بریتییە لە تاودانی وڵاخ

«بنتـ.» تم: ئاوزەنگی کوت.

برێتییە لە ئاودانی ووڵاخ واتا کەسێکە، کە ووڵاخی ئاو دەدات

«ستـ.» حاڵی قاچی پشت زەق و دەرپەڕیو، قاچێ کە پشتی لە قاچی ئاسایی زۆرتر بەرز بێ، قاچی کەوانی.

بەپێی ئەو کەسانە دەڵێن، کە پشتەکەی قۆقزبێ

«مستـ. لا.»، «کنـ.» پێداگرتن لەسەر قسەی خۆ، پێ لێ دە کەوش کردن، پێ لێ دە پێسۆلێ کردن «لە کەسێ... بۆ کارێ»، ئیسرار کردن.: ئاوزەنگی داگرت تا پارەی لێ نەستاند وازی نەهێنا. ٭سم چەقاندن. تێبــ.ینی: قورسایی خستنە سەر ئاوزەنگی «داگرتنی» بۆ وەستاندنی وڵاغە، ئاشکرایە کە وڵاغ وەستا، سواریش هەر وەستاوە، بە سواری وەستان نیشانەی بەپەلە بوونە کە دەبێ مەبەستەکەی زوو جێ بە جێ بکرێ، جا بۆیە ئەم «کینایە» لە زمانیی کوردیدا پەیدا بووە.

لێخوڕینی وڵاخی بە زین

«مستـ. متـ.» ۱-بەکار هێنانی ئاوزەنگی بۆ خێرا لێخوڕینی وڵاغ.: کوڕە ئاوزەنگی لێدە با بڕوا. ۲- «کنـ.» خێرا ڕۆییشتن. ٭ئاوزەنگی تێ تەقاندن. ڕکێف لێدان.

لێخوڕینی ووڵاخی بەزین

«مستـ. مت.» تمـ: ئاوزەنگی لێدان

«بنتـ.» ۱-جۆرێک لێخوڕینی وڵاغە کە هەر خێرا خێرا ئاوزەنگی لێبدرێ بۆ ئەوەی ڕانەوەستێ. ۲- «کنـ.» خێرایی.: ئاوزەنگی کوت خۆیان گەیاندە سەنگەرەکان. ٭چوار ناڵە. ڕکێف کوت.

پێی هێندێ کەس کە پشتەکەی قۆقز بێ

تجهیزاتی عسکر